Abstract:
Renal osteodystrophy (ROD) หมายถึง โรคกระดูกที่เกิดในผู้ป่วยไตวายเรื้อรัง ROD ประกอบด้วย Mild hyperparathyroidism (MHTPH), Mixed uremic osteodystrophy (MUOD), osteitis fibrosa (OF), osteomalacia (OM), adynamic bone disease (ADB) โรคแต่ละชนิดมีพยาธิสภาพกระดูก และการรักษาแตกต่างกัน มีวิธีวินิจฉัยที่จำเพาะเจาะจงสำหรับ ROD เพียงวิธีเดียว คือ การตรวจพยาธิสภาพกระดูกจากการทำ Transiliac bone biopsy ในปัจจุบันยังไม่มีวิธีการตรวจชนิด non-invasive ใดๆ ที่จะใช้แทนที่การตรวจพยาธิสภาพกระดูกในการวินิจฉัยแยกชนิด ROD การเคลื่อนที่ของคลื่นเสียงผ่านกระดูกที่มีคุณสมบัติทางกายภาพต่างกัน จะทำให้เสียงที่ผ่านออกมามีลักษณะแตกต่างกัน สามารถตรวจวัดความแตกต่างดังกล่าวได้โดยวิธี QUS ยังไม่มีรายงานเรื่อง QUS ใน ROD คณะผู้วิจัยได้ทำการศึกษา QUS ในผู้ป่วยไตวายเรื้อรัง 36 ราย โดยวัดค่า broad band ultrasound attenuation (BUA) และ speed of sound (SOS) เพื่อทำการเปรียบเทียบค่าที่วัดได้กับพยาธิสภาพกระดูก ผลการศึกษา 1. การตรวจพยาธิสภาพกระดูกพบ osteomalacia 16 ราย (44%), adynamic bone disease 14 ราย (39%), พยาธิสภาพอื่นๆ 6 ราย (13%) 2. การตรวจวัด QUS พบว่าสามารถ SOS และ BUA แยก ROD ที่มีพยาธิสภาพกระดูกน้อย (MHPTH) ออกจากกลุ่มที่มีพยาธิสภาพกระดูกมาก (OF, OM, ADB) ได้ที่ค่า SOS 1591+_9.2 vs 1542+_5.5, 1515+_9.4 และ 1532+_6.1 เมตร/วินาที ตามลำดับ (P<0.01) และค่า BUA ที่ 75.2+_3.4 vs 54.8+_1.7, 59.2+_3.8 และ 51.9+_4.9 เดซิเบล/เมกะเฮิรต์ ตามลำดับ (P<0.01) สรุป 1. พบอุบัติการของosteomalacia ในผู้ป่วยไตวายเรื้อรังสูงกว่ารายงานในประเทศทางตะวันตกอย่างมาก (44% vs 4-10%) ยังไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัดของภาวะนี้ 2. สามารถใช้ค่า SOS และ BUA แยกกลุ่ม ROD ที่มีพยาธิสภาพของกระดูกรุนแรงมากออกจากกลุ่มที่มีพยาธิสภาพของกระดูกรุนแรงน้อย จึงอาจใช้ SOS และ BUA เป็นดัชนีในการเริ่มการรักษา, การวินิจฉัย, การศึกษาการดำเนินโรค และการติดตามการตอบสนองต่อการรักษาในผู้ป่วย ROD ได้
