การจัดสรรงบประมาณรายจ่ายขององค์การบริหารส่วนตำบลกับการมีส่วนร่วมของประชาชน

Abstract

วิเคราะห์ถึงการมีส่วนร่วมของประชาชนในการทำงานขององค์การบริหารส่วนตำบล ตามข้อกำหนดในรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2540 และวิเคราะห์แนวโน้มการเปลี่ยนแปลงรายจ่ายด้านโครงสร้างสาธารณูปโภค ด้านเศรษฐกิจ และด้านสังคมขององค์การบริหารส่วนตำบล รวมทั้งวิเคราะห์ปัจจัยที่มีผลต่อการจัดสรรงบประมาณรายจ่ายประเภทดังกล่าว โดยการศึกษาครอบคลุมช่วงปีงบประมาณ 2540-2543 มีการเก็บข้อมูล 2 ระดับคือ การสัมภาษณ์เจาะลึก และเก็บข้อมูลการใช้จ่ายขององค์การบริหารส่วนตำบล ชั้น 1 จำนวน 30 แห่ง เพื่อนำมาใช้ในแบบจำลองสำหรับการวิเคราะห์ปัจจัยที่มีผลต่อการจัดสรรงบ ประมาณ ด้วยวิธีการกำลังสองน้อยที่สุด ผลการศึกษาการมีส่วนร่วมของประชาชนพบว่า ประชาชนยังขาดการมีส่วนร่วมในการทำงานขององค์การบริหารส่วนตำบลในระดับต่างๆ แม้จะมีกลไกทางกฎหมายรองรับ โดยมีสาเหตุมาจากทัศนคติเชิงลบของผู้บริหาร การแทรกแซงจากนักการเมืองและกลุ่มอิทธิพล ความไม่จริงใจในการเปิดเผยข้อมูล และประชาชนขาดความสนใจต่อการมีส่วนร่วม สำหรับผลการวิเคราะห์แนวโน้มการเปลี่ยนแปลงรายจ่ายแต่ละประเภทพบว่า รายจ่ายด้านโครงสร้างสาธารณูปโภคเป็นประเภทรายจ่ายที่มีความสำคัญอย่างมาก โดยในแต่ละปีมีสัดส่วนรายจ่ายด้านนี้มากกว่า 70% ของรายจ่ายเพื่อการพัฒนาทั้งหมดแต่มีแนวโน้มลดจำนวนลงอย่างชัดเจน รายจ่ายด้านเศรษฐกิจยังคงมีสัดส่วนค่อนข้างน้อย โดยในแต่ละปีงบประมาณองค์การบริหารส่วนตำบลมีรายจ่ายด้านนี้น้อยกว่า 10% แต่มีแนวโน้มเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ส่วนรายจ่ายด้านสังคมมีสัดส่วนการใช้จ่ายไม่แน่นอนอยู่ระหว่าง 10-25% และมีแนวโน้มการเปลี่ยนแปลงไม่ชัดเจน เนื่องจากระยะเวลาที่ศึกษาเป็นช่วงเริ่มต้นการวางพื้นฐานการให้บริการด้าน นี้ ผลการทดสอบสมการประมาณค่ารายจ่ายงบประมาณพบว่า ในปีงบประมาณ 2540 ตัวแปรภาษี จำนวนประชากร รายได้ประชากร และเงินอุดหนุนจากรัฐบาล ทุกตัวแปรไม่มีความสัมพันธ์กับรายจ่ายด้านโครงสร้างสาธารณูปโภคอย่างมีนัย สำคัญ แตกต่างจากปีงบประมาณ 2543 ที่ตัวแปรภาษีและตัวแปรรายได้ประชากรมีความสัมพันธ์กับรายจ่ายด้านนี้ อย่างมีนัยสำคัญและมีทิศทางเดียวกัน สำหรับรายจ่ายด้านเศรษฐกิจพบว่า ทั้งปีงบประมาณ 2540 และ 2543 ตัวแปรทุกตัวที่นำมาศึกษาได้แก่ตัวแปรภาษี จำนวนประชากร รายได้ประชากร และเงินอุดหนุนจากรัฐบาล ไม่มีความสัมพันธ์กับงบประมาณรายจ่ายด้านเศรษฐกิจอย่างมีนัยสำคัญ ส่วนรายจ่ายด้านสังคมพบว่า ในปีงบประมาณ 2540 ตัวแปรภาษีและตัวแปรรายได้ประชากร มีความสัมพันธ์กับรายจ่ายด้านสังคมอย่างมีนัยสำคัญและมีทิศทางเดียวกัน แต่ในปีงบประมาณ 2543 มีเพียงตัวแปรภาษี ที่มีความสัมพันธ์กับรายจ่ายด้านสังคมอย่างมีนัยสำคัญและมีทิศทางเดียวกัน