ปัญหาการออกกฎที่มีผลเป็นการยกเลิกหรือแก้ไขกฎหมายในระดับพระราชบัญญัติ

Abstract

โดยทั่วไป การยกเลิกหรือแก้ไขฎหมายระดับพระราชบัญญัติที่ออกโดยรัฐสภานั้นต้องกระทำโดยกฎหมายที่มีลำดับศักดิ์เท่ากันเช่น พระราชบัญญัติหรือพระราชกำหนด อย่างไรก็ตาม ที่ผ่านมา เคยมีกรณีที่รัฐสภาไทยออกพระราชบัญญัติมอบอำนาจให้ฝ่ายบริหารออกกฎในรูปพระราชกฤษฎีกา เพื่อยกเลิกหรือแก้ไขกฎหมายระดับพระราชบัญญัติได้ วิทยานิพนธ์นี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาหลักการ เหตุผล กรณี และเงื่อนไขในการมอบอำนาจให้ฝ่ายบริหารออกกฎในลักษณะดังกล่าว จากผลการศึกษาพบว่า ในระบบกฎหมายอังกฤษและฝรั่งเศสต่างมีการออกกฎ ที่สามารถยกเลิกหรือแก้ไขบทบัญญัติแห่งกฎหมายที่ออกโดยรัฐสภาได้ แต่จำกัดเฉพาะเรื่อง (1) การอนุวัติการตามพันธกรณีระหว่างประเทศที่รัฐสภาเห็นชอบแล้ว (2) การบริหารรัฐกิจ และ (3) การแปรรูปรัฐวิสาหกิจ แต่ที่สำคัญ ได้มีการกำหนดกระบวนการในการควบคุมตรวจสอบการออกกฎในลักษณะดังกล่าวเข้มงวดกว่าการออกกฎในกรณีทั่วไป เช่น ในประเทศอังกฤษ ก่อนการออกกฎต้องมีการปรึกษาหารือและการประชาพิจารณ์ และมีกระบวนการตรวจสอบที่เรียกว่า “การวางกฎต่อรัฐสภา” เป็นการเฉพาะ ส่วนกรณีปัญหาของประเทศไทยอันได้แก่ พระราชบัญญัติปรับปรุง กระทรวง ทบวง กรม พ.ศ. 2545 และพระราชบัญญัติทุนรัฐวิสาหกิจ พ.ศ. 2542 ที่ให้อำนาจฝ่ายบริหารออกกฎในรูปพระราชกฤษฎีกาแก้ไขหรือยกเลิกกฎหมายอื่นในระดับพระราชบัญญัตินั้น เห็นว่า กรณีดังกล่าวเป็นเรื่องการบริหารรัฐกิจซึ่งเข้าข้อยกเว้นดังเช่นที่เป็นระบบกฎหมายทั้งสองประเทศ อย่างไรก็ตาม กฎหมายของไทยทั้งสองฉบับดังกล่าวกลับมิได้มีกลไกในการตรวจคุมตรวจสอบที่เข้มงวดเพียงพอ ด้วยเหตุนี้ผู้เขียนจึงมีข้อเสนอแนะว่า 1. การออกกฎที่มีผลเป็นการยกเลิกหรือแก้ไขกฎหมายในระดับพระราชบัญญัตินั้น ควรจำกัดขอบเขตเฉพาะเรื่องการบริหารรัฐกิจและการแปรรูปรัฐวิสาหกิจเท่านั้น และ 2. หากมีกรณีดังกล่าว ควรกำหนดไว้ในกฎหมายที่ให้อำนาจว่า ต้องนำกฎไปขอความเห็นชอบจากรัฐสภาก่อนประกาศใช้