Abstract:
วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาวิวัฒนาการและรูปแบบการตั้งถิ่นฐานของเทศบาลเมืองฉะเชิงเทราตั้งแต่อดีตถึงปัจจุบัน 2) ศึกษาสภาพการใช้ที่ดินและการเปลี่ยนแปลงลักษณะทางด้านกายภาพ เศรษฐกิจ สังคมของประชากร 3) วิเคราะห์สภาพปัญหาของการใช้ที่ดินสาธารณูปโภคและสาธารณูปการ รวมทั้งปัญหาทางด้านอื่นๆของพื้นที่ศึกษาในปัจจุบัน ตลอดจนแนวโน้มของการเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดินในอนาคต 4) วิเคราะห์ศักยภาพและเสนอแนะแนวทางการพัฒนาของเทศบาลเมืองฉะเชิงเทรา เพื่อรองรับการขยายตัวของเมืองในอนาคต จากการศึกษาพื้นที่เทศบาลเมืองฉะเชิงเทรา พบว่าเป็นเมืองที่มีความเป็นมาทางประวัติศาสตร์และมีพัฒนาการของเมืองมาจนถึงปัจจุบัน โดยมีรูปแบบการตั้งถิ่นฐานที่อยู่อาศัยตามพื้นที่ริมฝั่งแม่น้ำบางปะกงมาตั้งแต่สมัยอดีต มีการใช้ที่ดินเพื่อการเกษตรกรรมเป็นส่วนใหญ่ จนมีเส้นทางคมนาคมทางบกเกิดขึ้น จึงได้มีการเข้ามาตั้งถิ่นฐานตามแนวยาวของเส้นทางคมนาคม เกิดการขยายตัวของเมืองอย่างรวดเร็วตามเส้นทางคมนาคมใหม่
มีการเปลี่ยนแปลงการใช้ที่ดินในอดีตมาเป็นการใช้ที่ดินเพื่อพาณิชยกรรมและการอยู่อาศัยมากขึ้น จนศูนย์กลางของเมืองเกิดความหนาแน่น ทำให้เกิดปัญหาของการใช้ที่ดินสาธารณูปโภค สาธารณูปการ ปัญหาการจราจรติดขัดและปัญหาสภาพแวดล้อมของเมือง ดังนั้นผู้วิจัยจึงได้ศึกษาจากทฤษฎี แนวความคิดเกี่ยวกับการตั้งถิ่นฐาน ทฤษฎีเเนวความคิดเกี่ยวกับรูปแบบและการขยายตัวของเมือง ทฤษฎีเเนวความคิดเกี่ยวกับการใช้ที่ดิน แนวความคิดเกี่ยวกับการพัฒนาเมือง โดยวิธีการศึกษาได้ใช้ภาพถ่ายทางอากาศในช่วงระยะเวลา 5 ปีมาทับซ้อน เพื่อศึกษาขอบเขตพื้นที่เมือง การใช้ที่ดินโครงข่ายถนนและสะพาน รวมทั้งใช้เทคนิควิเคราะห์ศักยภาพพื้นที่ในการพัฒนา ในตอนท้ายเสนอแนะแนวทางการพัฒนาของเทศบาลเมืองฉะเชิงเทรา เพื่อรองรับการขยายตัวของเมืองในอนาคต ได้เเก่ 1) การเสนอแนะให้มีการขยายโครงข่ายถนนสายหลัก 2) การเสนอให้มีการพัฒนาศูนย์กลางของเมืองแห่งใหม่ทางด้านตะวันตก 3) การเสนอให้มีการใช้ที่ดินพื้นที่โล่งว่าง เพื่อรองรับการขยายตัวของเมืองทางด้านพาณิชยกรรม ที่อยู่อาศัยและสถานที่พักผ่อนหย่อนใจ