ลู่ทางในการเยียวยาสิทธิด้านอาหารของปัจเจกชน

Abstract

ศึกษาถึงลู่ทางในการเยียวยาสิทธิด้านอาหารของปัจเจกชน โดยตั้งอยู่บนสมมติฐานที่ว่า “แม้กฎหมายระหว่างประเทศจะรับรองสิทธิด้านอาหารในสถานการณ์ทั่วไปและสถานการณ์ฉุกเฉิน ตลอดจนกำหนดกลไกในการเยียวยา อย่างไรก็ดีการบังคับตามสิทธิขึ้นอยู่กับการบังคับในระดับรัฐเป็นสำคัญ หากขาดการเยียวยาในระดับนั้น จำต้องมุ่งสู่การเยียวยาระหว่างประเทศ” การพิสูจน์สมมติฐานข้างต้นทำให้พบผลการศึกษา 4 ประเด็นหลัก คือ 1. กฎหมายระหว่างประเทศได้รับรองสิทธิด้านอาหารในสถานการณ์ทั่วไปและสถานการณ์ฉุกเฉินผ่านทางกฎหมายสิทธิมนุษยชน และกฎหมายมนุษยธรรมระหว่างประเทศ ไว้อย่างชัดแจ้ง และได้กำหนดถึงพันธกรณีในการบังคับใช้สิทธิด้านอาหารด้วย นอกจากกฎหมายทั้งสองแล้วกฎหมายระหว่างประเทศอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องยังได้กำหนดการเยียวยาสิทธิด้านอาหารของปัจเจกชนไว้ในหลายรูปแบบเพื่อตอบสนองต่อสิทธิของปัจเจกชนในสถานการณ์ที่แตกต่างกัน อย่างไรก็ตามสถานการณ์การบังคับใช้สิทธิด้านอาหารในปัจจุบัน ได้สะท้อนว่ามีทั้งปัจจัยเอื้อและอุปสรรคต่อการเยียวยาสิทธิของปัจเจกชน โดยปรากฏสภาพปัญหาของสิทธิด้านอาหารในเชิงกฎหมายและเชิงปฏิบัติอยู่บางประการซึ่งต้องอาศัยกระบวนการเยียวยาในหลายระดับเข้ามาแก้ไข 2. การบังคับตามสิทธิต้องใช้มาตรการเยียวยาภายในเสียก่อน โดยปรากฏมาตรการบังคับใช้เพื่อเยียวยาสิทธิด้านอาหารของปัจเจกชนภายในประเทศ ในสถานการณ์ปกติพอสมควรทั้งมาตรการทางกฎหมาย และมาตรการพัฒนาในภาคปฏิบัติที่ตอบสนองต่อการแก้ปัญหาความหิวโหยของประชาชน ในรูปแบบต่างๆ ดังสะท้อนให้เห็นในหลายกรณีศึกษา ส่วนมาตรการภายในสำหรับเยียวยาสิทธิในสถานการณ์ฉุกเฉินยังปรากฏไม่มากนักโดยเฉพา มาตรการในการเยียวยาสิทธิยามสงคราม ทำให้เกิดบทเรียนจากการบังคับใช้มาตรการที่ผ่านมาว่าการเยียวยาสิทธิด้านอาหารในสถานการณ์ทั่วไป ต้องใช้มาตรการภายในเป็นหลัก ส่วนการเยียวยาสิทธิในสถานการณ์ฉุกเฉินต้องมุ่งสู่มาตรการระหว่างประเทศ 3. มาตรการระหว่างประเทศสำหรับเยียวยาสิทธิด้านอาหารในสถานการณ์ปกติมีอยู่บ้าง โดยระบบเยียวยาระดับภูมิภาคมีเพียงระบบของภูมิภาคอัฟริกาที่เปิดโอกาสให้ปัจเจกชนเข้าถึง ส่วนมาตรการระดับพหุภาคียังไม่มีมาตรการเยียวสิทธิด้านอาหารของปัจเจกชนเป็นการเฉพาะ โดยปัจเจกสามารถใช้มาตรการระหว่างประเทศสำหรับเยียวยาสิทธิ ในสถานการณ์ปกติมาปรับใช้กับสถานการณ์ฉุกเฉินได้ แต่ในสถานการณ์ฉุกเฉินร้ายแรงต้องอาศัยมาตรการของคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติ ที่มีผลผูกพันทางกฎหมายอย่างเด็ดขาด นอกจากนี้มาตรการเชิงปฏิบัติขององค์กร และองค์การระหว่างประเทศก็มีส่วนส่งเสริมการเยียวยาสิทธิด้านอาหารของปัจเจกชนในทั้งสองสถานการณ์ 4. ลู่ทางในการเยียวยาสิทธิด้านอาหารของปัจเจกชนในยามปกติต้องอาศัยมาตรการภายในเป็นหลัก ทั้งกระบวนการทางกฎหมาย การรวมตัวเพื่อเรียกร้องสิทธิต่อรัฐ และการจัดโครงการพัฒนามาสนับสนุน โดยอาจใช้มาตรการระหว่างประเทศมาเสริมในแง่พันธกรณีทางกฎหมาย แต่ลู่ทางในการเยียวยาสิทธิด้านอาหารของปัจเจกชนในสถานการณ์ฉุกเฉินต้องอาศัยมาตรการระหว่างประเทศ โดยเฉพาะมาตรการของคณะมนตรีความมั่นคงแห่งสหประชาชาติ ที่สามารถปฏิบัติได้อย่างมีผลผูกทางกฎหมายไม่ว่าจะเป็นการส่งความช่วยเหลือด้านมนุษยธรรมไปยังกลุ่มเสี่ยง การลงโทษตัวตนผู้ละเมิดสิทธิของปัจเจกชน หรือการรักษาสันติภาพในเขตภัยพิบัติเพื่อส่งเสริมสิทธิด้านอาหารของปัจเจกชนในพื้นที่