แผนปฏิบัติการเพื่อการพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนในเกาะลันตา จังหวัดกระบี่ : รายงานการวิจัยเชิงปฏิบัติการ

Abstract

หลังจากเกิดเหตุการณ์ธรณีพิบัติภัยขึ้นในพื้นที่ 6 จังหวัดชายฝั่งทะเลอันดามัน เมื่อวันที่ 26 ธันวาคม พ.ศ. 2547 ก่อให้เกิดความเสียหายอย่างประเมินค่ามิได้ต่อทั้งชีวิตและทรัพย์สินรวมถึงอุตสาหกรรมการท่องเที่ยว จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยและมหาวิทยาลัยแห่งมลรัฐแคลิฟอร์เนีย วิทยาเขตเบอร์กลี่ย์ ตระหนักถึงความสำคัญของการฟื้นฟูการท่องเที่ยวในพื้นที่ประสบภัยธรรมชาติ เพื่อยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชนควบคู่กับการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและมรดกทางวัฒนธรรมของท้องถิ่น จึงเกิดความร่วมมือทางวิชาการภายใต้การสนับสนุนของมูลนิธินโยบายสาธารณะไทย โดยใช้จังหวัดกระบี่เป็นกรณีศึกษาในปี พ.ศ. 2548 เรื่อง “แผนยุทธศาสตร์เพื่อการพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนในจังหวัดกระบี่” และ ในพ.ศ. 2549 เรื่อง “แผนแม่บทเพื่อการพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนในเกาะลันตาใหญ่ จังหวัดกระบี่” และในพ.ศ. 2550 ดำเนินการศึกษาวิจัยภายใต้หัวข้อ “แผนปฏิบัติการเพื่อการพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนในเกาะลันตา จังหวัดกระบี่” ในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ พ.ศ. 2550 คณาจารย์จากจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัยและมหาวิทยาลัยแห่งมลรัฐแคลิฟอร์เนีย วิทยาเขตเบอร์กลี่ย์ และผู้แทนจากมูลนิธินโยบายสาธาณณะไทยเดินทางไปยังเกาะลันตา จังหวัดกระบี่เพื่อพบปะผู้นำท้องถิ่นและหน่วยงานราชการต่างๆ เพื่อสำรวจข้อมูลเบื้องต้นเพื่อเตรียมแผนงานและกำหนดกรอบการศึกษาวิจัย หลังจากนั้นคณะวิจัยจึงสำรวจพื้นที่โดยมีประเด็นหลักในการศึกษา 3 เรื่อง คือ 1) สภาพแวดล้อม 2) ท่องเที่ยวและชุมชน และ 3) คมนาคมขนส่ง หลังจากนั้นจึงร่วมกันวิเคราะห์สภาพปัญหาและปรึกษาหารือกับผู้เชี่ยวชาญจากหลากหลายสาขา จนได้ข้อเสนอแนะในการแก้ประเด็นปัญหาต่างๆ เพื่อให้เกาะลันตาไปสู่การเป็นต้นแบบในการพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน หลังจากนั้นจึงนำเสนอข้อเสนอแนะให้กับประชาชนชาวเกาะลันตา เพื่อรับฟังความคิดเห็นและนำมาปรับปรุงในรายงานการศึกษาวิจัยข้อเสนอแนะในการแก้ไขประเด็นปัญหาสำคัญทั้งสามกลุ่ม ถูกนำเสนอในรูปของแผนนโยบาย มาตรการ กฎหมาย และโครงการ ภายใต้กรอบการพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนโดยอาศัยเครื่องมือสำคัญในการขับเคลื่อนตามแผนนั่นก็คือ “โหมว” หรือกลุ่มชุมชน (Cluster) โดยแบ่งพื้นที่เกาะลันตาทั้งหมดออกเป็น 7 กลุ่มชุมชนตามพื้นที่ลุ่มน้ำและระบบนิเวศของมนุษย์ หลังจากดำเนินการศึกษาวิจัยเชิงปฏิบัติการเป็นเวลา 3 ปี จนสามารถกลั่นกรองแนวทางในการพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน ซึ่งเป็นที่ยอมรับของประชาชนชาวลันตา ดังนั้นในขั้นตอนต่อไป คือการนำแผนไปปฏิบัติ โดยการสนับสนุนจากมูลนิธินโยบายสาธารณะไทย หน่วยงานปกครองส่วนท้องถิ่นในเกาะลันตาและคณะผู้วิจัยคัดเลือกโครงการขนาดย่อม 3 โครงการมาดำเนินการต่อไปในอนาคต ได้แก่ โครงการออกแบบปรับปรุงภูมิทัศน์บริเวณหาดคอกวาง โครงการแผนที่มรดกทางวัฒนธรรมบ้านศรีรายา และการเฝ้าระวังสิ่งแวดล้อมโดยชุมชน ซึ่งคาดว่าน่าจะมีผลต่อเกาะลันตาไปสู่การพัฒนาการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนในอนาคต