เศรษฐศาสตร์การเมืองว่าด้วยธุรกิจรถตู้ในกรุงเทพมหานคร

Abstract

ศึกษาการพัฒนาการของการให้บริการรถตู้โดยสารประจำทาง ความเกี่ยวข้องกับการกำหนดนโยบาย การจัดระเบียบรถตู้ การบริหารการจัดการของภาครัฐ และภาคเอกชนที่เกี่ยวข้องกับการให้การบริการรถตู้ ทั้งที่ถูกกฎหมายและไม่ถูกกฎหมาย ซึ่งหมายถึงรถตู้เถื่อน รวมถึงการจ่ายเงินนอกระบบที่เกิดจากค่าร่วมวิ่งเส้นทาง ค่าใช้จ่ายส่วนเกิน ค่าตอบแทนระบบวินรถตู้เถื่อน และความเกี่ยวข้องต่างๆ กับการจ่ายเงินนอกระบบให้กับหน่วยงานราชการ โดยกำหนดของเขตการศึกษา เฉพาะการบริการรถตู้โดยสารประจำทางในเขตกรุงเทพมหานคร ตั้งแต่ พ.ศ. 2538-2549 โดยวิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ อาศัยแหล่งข้อมูลเชิงประวัติศาสตร์ เอกสารราชการ บทสัมภาษณ์ ผู้ที่เกี่ยวข้อง เช่น ผู้ให้บริการ ผู้ใช้บริการและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องอื่นๆ ผลการศึกษาพบว่า การให้บริการรถตู้โดยสารสาธารณะมีความจำเป็น และกลายเป็นส่วนหนึ่งที่ตอบสนองความต้องการประชาชนในระบบขนส่งมวลชนเป็นอย่างยิ่ง การบริหารการจัดการของระบบราชการและเอกชนที่เกี่ยวข้อง รวมถึงประสิทธิภาพ คุณภาพในการให้บริการยังไม่บรรลุวัตถุประสงค์ แม้ว่าประชาชนจะมีทางเลือกในการใช้บริการโดยสารสาธารณะมากขึ้น รวดเร็วขึ้น แต่ประสิทธิภาพของรถและความปลอดภัยในด้านการประกันอุบัติเหตุ ยังขาดการบริหารการจัดการที่ดี ต้นทุนในการบริหารการจัดการสูงมาก เนื่องจากการจ่ายเงินนอกระบบ เช่น ค่าร่วมวิ่งในเส้นทาง ค่าแป๊ะเจี๊ย ค่าตอบแทนหัวหน้าวิน ค่าใช้จ่ายในการวิ่งเต้น และกิจกรรมทางสังคมของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง จึงทำให้ผู้ให้บริการรถตู้ไม่สามารถปรับปรุงคุณภาพรถ และความปลอดภัยให้กับผู้ใช้บริการคือประชาชน ด้านการดำเนินการของหน่วยงานที่นำนโยบายการจัดระเบียบรถตู้โดยสารประจำทางไปปฏิบัติ ของกรมการขนส่งทางบก และองค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพ ควรมีการทบทวนบทบาท และภารกิจของหน่วยงานของตนเอง โดยให้กรมการขนส่งทางบกดำเนินการตรวจจับและมีการปราบปรามอย่างจริงจัง ควบคู่ไปกับการดำเนินนโยบายจัดระเบียบรถตู้โดยสารประจำทางในกรุงเทพมหานครและปริมณฑลไปด้วย และควรจะมีการกำหนดระยะเวลาที่แน่นอนในการปิดรับรถตู้ผิดกฎหมายมาเข้าร่วมเดินรถ กับองค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพ ระยะเวลาการนำรถมาดำเนินการทางทะเบียนและเสียภาษีรถ เพื่อป้องกันการแสวงหาผลประโยชน์จากกลุ่มผลประโยชน์ต่างๆ ตลอดจนเพื่อให้สามารถควบคุมการจัดการเดินรถตู้ผิดกฎหมาย ให้ได้ผลอย่างเป็นรูปธรรม อีกทั้งควรสนับสนุนและส่งเสริมให้การปรับปรุงระบบวิธีการทำงานให้มีบุคลากรจำนวนจำกัด รวดเร็ว และมีประสิทธิภาพ โดยใช้เทคนิควิธีการบริหารการจัดการแบบใหม่ นำแนวคิดในการสร้างองค์กรให้เป็นองค์กรการเรียนรู้ (Learning Organization) มาพัฒนาหน่วยงานที่เกี่ยวข้องทั้งหมด