Abstract:
อธิบายกระบวนการจัดสรรงบประมาณรายจ่ายองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และผลที่เกิดจากพฤติกรรมการปฏิสัมพันธ์เชิงอำนาจของกลุ่มผลประโยชน์ต่างๆ มีวิธีการศึกษาวิจัยด้วยการพรรณนาวิเคราะห์ (Descriptive analysis) โดยใช้แนวคิดเศรษฐศาสตร์การเมืองและสัมภาษณ์เชิงลึก (In-dept interview) ในกลุ่มผลประโยชน์หรือผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในกระบวนการจัดสรรงบประมาณขององค์การปกครองส่วนท้องถิ่น ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่า กลุ่มผลประโยชน์ ได้แก่ นักการเมือง นายทุน ข้าราชการ และประชาชน มีปฏิสัมพันธ์เชิงอำนาจในการจัดสรรงบประมาณระดับท้องถิ่น ดังสามารถสรุปได้คือ วิธีการจัดสรรงบประมาณแบบผู้บริหารตัดสินใจแต่เพียงผู้เดียว วิธีการจัดสรรงบประมาณแบบจับฉลากหรือเสี่ยงทาย วิธีจัดสรรงบประมาณแบบเท่าเทียม วิธีการจัดสรรงบประมาณแบบเฉลี่ยรายหัวประชากร และวิธีการจัดสรรงบประมาณแบบเรียงลำดับความเดือดร้อน
การจัดสรรงบประมาณขององค์การปกครองส่วนท้องถิ่นทั้งห้ารูปแบบ ไม่ก่อให้เกิดประสิทธิภาพในการจัดสรรทรัพยากรผ่านกระบวนการงบประมาณขององค์การปกครองส่วนท้องถิ่น ไม่สอดคล้องกับทฤษฏีการจัดสรรงบประมาณที่สอดคล้องกับความต้องการ และลำดับความสำคัญของปัญหาตามความเดือดร้อนของประชาชน ตลาดการเมืองของประเทศไทยมีลักษณะผูกขาด (Monopoly political market) ไม่สามารถก่อผลดีเลิศแก่สังคมหากแต่เป็นดุลยภาพที่เลวกว่าอุตมภาพ (Suboptimal equilibrium) ทั้งนี้เพราะกติกาของเกมทางการเมืองไม่สามารถทำให้กลุ่มผลประโยชน์ที่มีปฏิสัมพันธ์เชิงอำนาจทางการเมือง ในตลาดการเมืองมีการรักษาพันธสัญญาประชาคม (Implicit social contract) ที่จะส่งมอบสินค้าและบริการสาธารณะ การศึกษาครั้งนี้มีข้อเสนอแนะ คือ องค์การปกครองส่วนท้องถิ่นสร้างช่องทางให้ประชาชนมีส่วนร่วมในกระบวนการจัดสรรงบประมาณ สำนักงานคณะกรรมการข้าราชการพลเรือน ควรกำหนดให้ระบบการพิจารณาความดีความชอบ และโยกย้ายและเปลี่ยนตำแหน่งของข้าราชการประจำเป็นอิสระ จากอิทธิพลของข้าราชการการเมือง
