การนำมาตรการส่งมอบภายใต้การควบคุมมาใช้กับคดียาเสพติดของประเทศไทย

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มีวัตถุประสงค์ที่จะศึกษาวิเคราะห์กฎหมายของประเทศไทยที่กำหนดให้มีการนำมาตรการส่งมอบภายใต้การควบคุมซึ่งเป็นเทคนิคการสืบสวนพิเศษมาใช้กับคดียาเสพติดซึ่งผู้กระทำความผิดได้เปลี่ยนแปลงรูปแบบของการกระทำไปสู่องค์กรอาชญากรรมที่มีความซับซ้อน ยากที่จะสืบทราบได้ว่ามีผู้ใดร่วมอยู่ในกระบวนการบ้าง มีกลุ่มผู้มีอิทธิพล กลุ่มมาเฟีย หรือองค์กรอาชญากรรมข้ามชาติเป็นผู้อยู่เบื้องหลัง และมีการวางเครือข่ายไว้ในประเทศต่างๆ ทั่วโลก โดยหลังจากที่กระทำความผิดมักจะหาทางแปรสภาพทรัพย์สินที่ได้มาจากการกระทำความผิดให้เป็นทรัพย์สินที่ถูกกฎหมาย ซึ่งเหล่านี้ล้วนเป็นอุปสรรคอย่างมากต่อเจ้าพนักงานในการที่จะสืบเสาะหาพยานหลักฐานในการกระทำความผิดมาลงโทษผู้ร่วมกระทำความผิดได้ทั้งกระบวนการ โดยได้ศึกษาหลักการส่งมอบภายใต้การควบคุมของต่างประเทศ อนุสัญญาระหว่างประเทศ รวมทั้งหลักกฎหมายภายในประเทศอื่นที่เกี่ยวข้องกับมาตรการดังกล่าว เพื่อวิเคราะห์ถึงความเหมาะสม ความครบถ้วนสมบูรณ์ และความชัดเจนของกฎหมายไทยที่กำหนดให้มีการนำมาตรการส่งมอบยาเสพติดภายใต้การควบคุมมาใช้ต่อไป

ผลการศึกษาพบว่า ประเทศไทยมีกฎหมายที่เกี่ยวข้องกับมาตรการดังกล่าว 2 ฉบับ คือ พระราชบัญญัติยาเสพติดให้โทษ พ.ศ. 2522 ซึ่งแก้ไขเพิ่มเติมโดยพระราชบัญญัติยาเสพติดให้โทษ (ฉบับที่ 5) พ.ศ. 2545 และพระราชบัญญัติวิธีพิจารณาคดียาเสพติด พ.ศ. 2550 ซึ่งกฎหมายทั้ง 2 ฉบับดังกล่าว ยังมีปัญหาเกี่ยวกับความไม่ชัดเจนในประเด็นของรูปแบบที่เหมาะสม ขั้นตอนในการดำเนินการ และการควบคุมตรวจสอบการใช้มาตรการพิเศษนี้

ดังนั้น ผู้เขียนจึงได้เสนอแนะแนวทางการแก้ไขปัญหาความไม่ชัดเจนข้างต้น ดังนี้ 1. กฎหมายไทยควรบัญญัติให้มีการนำมาตรการส่งมอบยาเสพติดภายใต้การควบคุมโดยใช้สารอื่นทดแทนมาใช้ควบคู่กันไปกับการใช้มาตรการส่งมอบยาเสพติดภายใต้การควบคุมโดยใช้สารที่แท้จริง 2. ควรแก้ไขกฎกระทรวงที่กำหนดหลักเกณฑ์ วิธีการ และเงื่อนไขในการส่งมอบยาเสพติดภายใต้การควบคุม ซึ่งออกตามมาตรา 15 แห่งพระราชบัญญัติยาเสพติดให้โทษฯ ให้ครอบคลุมถึงการส่งมอบยาเสพติดภายใต้การควบคุมเพื่อการสืบสวนคดียาเสพติดภายในประเทศด้วย 3. ในการออกกฎกระทรวงตามความในมาตรา 8 วรรคท้าย แห่งพระราชบัญญัติวิธีพิจารณาคดียาเสพติดฯ ควรกำหนดหลักเกณฑ์ วิธีการและขั้นตอนในการดำเนินมาตรการส่งมอบยาเสพติดภายใต้การควบคุมไว้อย่างชัดเจน ตั้งแต่การคัดเลือกเจ้าพนักงานผู้ปฏิบัติงาน การขออนุญาต ขอบเขตในการปฏิบัติหน้าที่ของเจ้าพนักงาน การเก็บรักษาของกลาง รวมถึงวิธีการควบคุมการใช้มาตรการดังกล่าว 4. ในการส่งมอบยาเสพติดภายใต้การควบคุมระหว่างประเทศ ควรกำหนดให้ชัดเจนว่า กรณีใดที่เจ้าพนักงานจะต้องดำเนินการตามพระราชบัญญัติยาเสพติดให้โทษฯ และกรณีใดที่ให้เจ้าพนักงานดำเนินการตามพระราชบัญญัติวิธีพิจารณาคดียาเสพติดฯ 5. ในการควบคุมมาตรการส่งมอบยาเสพติดภายใต้การควบคุมจะต้องคำนึงถึงความสมดุลระหว่างการควบคุมการดำเนินการอย่างมีประสิทธิภาพและความสะดวกคล่องตัวในการทำงานของเจ้าพนักงานเป็นสำคัญ โดยควรให้อำนาจตัดสินใจแก่เจ้าพนักงานผู้ดำเนินการ ลดขั้นตอนในการขออนุญาตที่ยุ่งยากจนเกินความจำเป็น มีการดำเนินการในทางที่เป็นความลับ และให้ความสำคัญแก่กระบวนการในการคัดกรองเจ้าพนักงานผู้ปฏิบัติ นอกจากนี้ เมื่อการดำเนินการเสร็จสิ้นควรกำหนดให้เจ้าพนักงานรายงานขั้นตอนการทำงานและผลการดำเนินงานโดยละเอียดต่อผู้บังคับบัญชาและหน่วยตรวจสอบการทำงานภายในที่เป็นอิสระ เพื่อให้ตรวจสอบการดำเนินการตามมาตรการดังกล่าว