Abstract:
การศึกษาตัวแบบการจัดการแหล่งน้ำประเภทบึง หนอง กว๊านและทะเลสาบให้ยั่งยืน โดยใช้บึงบอระเพ็ด จังหวัดนครสวรรค์ เป็นกรณีศึกษา มีวัตถุประสงค์เพื่อให้ท้องถิ่นได้ตระหนักถึงคุณค่าของแหล่งธรรมชาติที่อยู่ในพื้นที่ ในการศึกษาตัวแบบการจัดการแหล่งน้ำ ได้ใช้วิธีการประเมินบึงโดยพิจารณาจาก 3 องค์ประกอบหลัก ได้แก่ ด้านคุณค่าบึง ด้านศักยภาพในการจัดการ และด้านความเสี่ยงที่บึงอาจได้รับ จากนั้นสร้างตัวชี้วัดของแต่ละด้าน โดยคุณค่าบึงมีทั้งสิ้น 21 ตัววัด ศักยภาพมี 5 ตัววัด และความเสี่ยงมี 5 ตัววัด ทั้งนี้ในแต่ละตัวชี้วัดจะแบ่งออกเป็น 5 ระดับ หน่วยงานในท้องถิ่นจะเป็นผู้ประเมิน ด้วยการให้คะแนนตามสภาพปัจจุบันของบึงในขณะที่ประเมิน จากคะแนนที่ได้ในแต่ละคตัวชี้วัด จะถูกนำมาจัดอันดับความสำคัญเพื่อหาน้ำหนัก แล้วจึงหาค่าความเหมาะสมทั้งนี้ค่าความเหมาะสมที่ได้จะถูกแบ่งออกเป็น 3 ระดับ ดังนี้ ค่าเหมาะสมต่ำ อยู่ระหว่าง 1.0-1.7 ค่าความเหมาะสมปานกลาง อยู่ระหว่าง 1.8-3.4 ค่าความเหมาะสมสูง อยู่ระหว่าง 3.5-5.0 ผลการศึกษาปรากฏว่าด้านคุณค่าของบึงบอระเพ็ดมีค่าความเหมาะสม 3.72 ส่วนด้านศักยภาพในการจัดการบึงมีค่าความเหมาะสม 3.04 และด้านความเสี่ยงของบึงมีค่าความเหมาะสม 2.84 สรุป จากการสร้างตัวชี้วัดเพื่อใช้ประเมินบึงบอระเพ็ด ทำให้ทราบได้ว่า บึงบอระเพ็ดเป็นบึงที่มีคุณค่าสูงโดยเฉพาะด้านควสมหลากหลายของทรัพยากรชีวภาพ ส่วนศักยภาพในการจัดการและความเสี่ยงอยู่ในระดับปานกลาง
