การคุ้มครองดุลพินิจของพนักงานอัยการในการสั่งคดี

Abstract

อำนาจหน้าที่ของพนักงานอัยการในการพิจารณาว่าบุคคลใดควรถูกฟ้องหรือไม่ โดยคำนึงถึงเหตุผลตามควรแก่ความยุติธรรม แม้ถึงว่าบุคคลนั้นได้กระทำการครบองค์ประกอบที่กฎหมายบัญญัติว่าเป็นความผิดก็ตาม ทำให้พนักงานอัยการมีฐานะเป็นกึ่งตุลาการ (Quasi judicially) ซึ่งต้องมีความเป็นอิสระ ทั้งในด้านเนื้อหาคือ อิสระในการปฏิบัติหน้าที่ ไม่ตกอยู่ภายใต้อิทธิพลของบุคคลหรือองค์กรใด และความเป็นอิสระในทางส่วนตัวคือ สามารถปฏิบัติหน้าที่ได้โดยปราศจากความกลัวว่าจะได้รับผลร้ายหรือถูกกลั่นแกล้งในภายหลัง ทั้งนี้เพื่อเป็นหลักประกันในการอำนวยความยุติธรรมแก่ประชาชน และรักษาผลประโยชน์ของประเทศชาติ รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พ.ศ. 2550 มาตรา 255 เป็นความสำเร็จเบื้องต้นในการนำองค์กรอัยการออกจากการเป็นหน่วยงานของฝ่ายบริหาร โดยบัญญัติให้มีหน่วยธุรการเพื่อบริหารงานบุคคล การงบประมาณและการดำเนินการอื่นเป็นของตนเอง กับทั้งรับรองความเป็นอิสระในการใช้ดุลพินิจในการสั่งคดี และการปฏิบัติหน้าที่ของพนักงานอัยการให้เป็นไปโดยเที่ยงธรรม โดยมีวัตถุประสงค์ให้มีความอิสระและเป็นกลางเช่นเดียวกับผู้พิพากษา ดังนั้น เพื่อให้ความเป็นอิสระตามรัฐธรรมนูญมีผลเป็นรูปธรรม จึงจำเป็นที่ต้องเร่งการตรา พระราชบัญญัติรองรับความเป็นอิสระตามรัฐธรรมนูญให้เสร็จสิ้นและใช้บังคับโดยเร็ว และควรกำหนดความคุ้มครองการใช้ดุลพินิจ ของพนักงานอัยการในการปฏิบัติหน้าที่ต่างๆ ไว้ให้ชัดเจนเพื่อป้องกันการแทรกแซง ขณะเดียวกันจักต้องมีกระบวนการตรวจสอบที่มีประสิทธิภาพ เพื่อให้การใช้ดุลพินิจเป็นไปอย่างเที่ยงธรรม โปร่งใสและเชื่อถือได้