ปัญหาทางกฎหมายว่าด้วยสัญญาซื้อขายทางแพ่งและสัญญาซื้อขายทางพาณิชย์

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มุ่งศึกษาถึงปัญหาทางกฎหมายและความแตกต่างระหว่างสัญญาซื้อขายทางแพ่งและสัญญาซื้อขายทางพาณิชย์ของประเทศไทยซึ่งกฎหมายไทยที่นำมาใช้บังคับคือประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์เรื่องซื้อขาย หนี้ และสัญญา โดยศึกษาวิเคราะห์เปรียบเทียบกฎหมายไทยกับ UCC ของประเทศสหรัฐอเมริกาและหลักกฎหมายว่าด้วยซื้อขายในประมวลกฎหมายแพ่งและประมวลกฎหมายพาณิชย์ของประเทศญี่ปุ่น ว่า สัญญาซื้อขายทางแพ่งและสัญญาซื้อขายทางพาณิชย์ให้ความคุ้มครองสิทธิและหน้าที่ของผู้ซื้อและผู้ขายมีลักษณะแตกต่างกันอย่างไร กฎหมายซื้อขายของไทยบัญญัติไว้มีเพียงพอหรือไม่ ในประเด็นเรื่องการเกิดสัญญา วิธีการทำสัญญา ผลของสัญญา การโอนกรรมสิทธิ์และความเสี่ยงภัย การระงับของสัญญาและอายุความ จากการศึกษาวิเคราะห์เปรียบเทียบหลักกฎหมายซื้อขายในประเด็นต่างๆแล้ว พบว่ากฎหมายของต่างประเทศ ได้แยกสัญญาซื้อขายทางแพ่งและสัญญาซื้อขายทางพาณิชย์ มีการแยกนิติสัมพันธ์หรือความรับผิดระหว่างพ่อค้ากับบุคคลที่ไม่ใช่พ่อค้าและผู้บริโภคไว้แตกต่างกัน ซึ่งการแยกความแตกต่างนี้ให้ความคุ้มครองสิทธิและหน้าที่ของผู้ซื้อและผู้ขายได้เหมาะสมกว่า แต่สำหรับกฎหมายไทยบัญญัติเกี่ยวกับเรื่องดังกล่าวไว้ไม่แตกต่างกัน ในทางปฏิบัติต้องนำประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาปรับใช้กับสัญญาซื้อขายทางพาณิชย์ ทั้งที่ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ร่างขึ้นสำหรับสัญญาซื้อขายทางแพ่งเท่านั้น สัญญาซื้อขายตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ในปัจจุบันมีความเหมาะสมกับสภาพสังคมในช่วงที่ผ่านมา ซึ่งในยุคนั้นการค้าของไทยยังมีไม่มาก แต่ปัจจุบันสภาพสังคม การเมือง เศรษฐกิจ ได้เปลี่ยนแปลงไป ดังนั้นการนำประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์มาปรับใช้กับสัญญาซื้อขายทางพาณิชย์จึงอาจไม่เหมาะสม เนื่องจากยังขาดความชัดเจน นอกจากนี้ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ของไทยยังไม่ได้บัญญัติหรือรับรองประเพณีทางการค้าไว้เป็นลายลักษณ์อักษรซึ่งหลักดังกล่าวถือว่าเป็นหลักที่สำคัญที่สร้างความยืดหยุ่นในการปฏิบัติในทางการค้า จึงอาจทำให้คู่สัญญาไม่ได้รับการคุ้มครองสิทธิและหน้าที่ได้อย่างเพียงพอ ก่อให้เกิดอุปสรรคต่อการพัฒนาและการขยายตัวทางการค้า จึงเห็นควรต้องทบทวน เพราะการใช้หลักกฎหมายในปัจจุบันต่อไปอาจไม่เหมาะสม ดังนั้นประเทศไทยควรยกร่างพระราชบัญญัติซื้อขายสินค้าทางพาณิชย์ขึ้นมาใหม่โดยนำ UCC ของประเทศสหรัฐอเมริกามาเป็นต้นแบบ โดยเนื้อหาของพระราชบัญญัติซื้อขายสินค้าทางพาณิชย์นี้จะต้องมีจุดมุ่งหมายตามหลักการพาณิชย์คือ เร็ว ง่าย และยืดหยุ่น หรือปรับปรุง แก้ไข เนื้อหาบางส่วนในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ในหลักกฎหมายซื้อขาย โดยให้นำประเพณีทางการค้ามาบัญญัติหรือรับรองไว้เป็นกฎหมายลายลักษณ์อักษร โดยให้นำมาใช้กับสัญญาระหว่างพ่อค้าด้วยกัน