Abstract:
การตรวจวัดแมงกานีสในอากาศและแมงกานีส ตะกั่ว สังกะสี สารหนู ในเส้นผมของคนงานแผนกบดและผสมของโรงงานถ่านไฟฉายแห่งหนึ่งในจังหวัดสมุทรปราการ ได้ดำเนินการติดต่อกันตั้งแต่เดือนเมษายน-กรกฎาคม 2533 สำหรับแมงกานีสในอากาศเก็บโดยใช้เครื่องเก็บตัวอย่างอากาศแบบติดตัวขณะทำงาน ส่วนเส้นผมตัดเก็บทุก 2 สัปดาห์ ผลการวิเคราะห์พบว่า แมงกานีสในเส้นผมมีค่าสูงเกินมาตรฐาน (20 มดก./ก.) คือมีค่า 8.39-125.6 มดก./ก. (52 ตัวอย่างจาก 55 ตัวอย่าง) แสดงว่าคนงานตกอยู่ในภาวะเสี่ยงอันตราย และมีโอกาสจะเกิดโรคทางระบบประสาทได้ ปริมาณดังกล่าวในเส้นผมจะมีการเปลี่ยนแปลงเป็นรูปพาราโบลา เนื่องมาจากระบบและประสิทธิภาพของการกำจัดสารพิษของร่างกายแต่ละคน และมีความสัมพันธ์กับปริมาณแมงกานีสที่ได้รับจากอากาศด้วย นอกจากนี้โลหะหนักพวก สารหนู สังกะสี ตะกั่ว และแมงกานีส ในเส้นผม มีความสัมพันธ์กันหมด ซึ่งสามารถสรุปได้ว่า เส้นผมมีความเหมาะสมในการใช้เป็นดัชนีชี้ระดับความเป็นพิษของโลหะหนักได้ดี โดยมีเงื่อนไขว่าจะต้องเป็นตัวอย่างเส้นผมเป็นเท่านั้น และสามารถเก็บจากปลายเส้นผมได้ เนื่องจากการสะสมตัวของโลหะหนักดังกล่าวเท่ากันตลอดเส้น (ศึกษาเฉพาะบริเวณ Suboccipital) ส่วนแมงกานีสในอากาศมีค่าต่ำกว่ามาตรฐาน (5 มก./ลบ.ม.) คือมีค่า 0.016-6.38 มก./ลบ.ม. (184 ตัวอย่าง จาก 186 ตัวอย่าง) งานประเภทที่ได้รับฝุ่นแมงกานีสมากที่สุด สำหรับแผนกบดคือ งานกวาดพื้นและโกยแร่ และงานผสมวัตถุดิบลงในเครื่องโม่เล็ก สำหรับแผนกผสม แม้ว่าระดับแมงกานีสในอากาศจะต่ำกว่ามาตรฐานเป็นส่วนใหญ่ แต่ปริมาณที่มีอยู่ในเส้นผมสูงขึ้น (เทียบกับการตรวจวัดในปี 2530) และสูงกว่ามาตรฐานเป็นส่วนใหญ่ เป็นเครื่องสะท้อนให้เห็นความจำเป็นในการพิจารณาปรับปรุงมาตรการความปลอดภัยต่างๆ ในโรงงาน
