Abstract:
โรงงานยาสูบเป็นอุตสาหกรรมที่ผูกขาดโดยรัฐ ซึ่งโดยปกติแล้วธุรกิจที่มีการผูกขาดนั้นมักจะดำเนินงานอย่างไม่มีประสิทธิภาพ ในทางเศรษฐศาสตร์มีแนวคิดว่า การแข่งขันกันจะทำให้หน่วย ธุรกิจมีประสิทธิภาพ เนื่องจากหน่วยธุรกิจจะต้องพัฒนา ปรับปรุงองค์กรของตนเองเพื่อให้สามารถ อยู่ในอุตสาหกรรมนั้นๆ ต่อไปได้ แต่ข้อมูลการผลิตที่ผ่านมาแสดงให้เห็นว่าโรงงานยาสูบน่าจะมี ประสิทธิภาพสูงขึ้น กล่าวคือ สามารถผลิตบุหรี่ได้มากขึ้น โดยใช้ปัจจัยการผลิตใบยาสูบและแรงงาน ในจำนวนที่ลดลง ดังนั้น งานศึกษานี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประสิทธิภาพการผลิตทางด้าน ต้นทุนของโรงงานยาสูบ ในช่วงปี2535-2550 โดยใช้ฟังก์ชันต้นทุนการผลิตแบบ Generalized Leontief ร่วมกับวิธีการวัดประสิทธิภาพแบบ Stochastic Cost Frontier โดยค่าประสิทธิภาพที่ได้นั้น จะมีค่ามากกว่าหรือเท่ากับ 0 แต่ต้องไม่เกิน 1 และศึกษาปัจจัยที่มีผลต่อค่าประสิทธิภาพดังกล่าว ผลการศึกษาพบว่า โรงงานยาสูบมีการประหยัดจากขนาด (Economies of Scale) จากการ ขยายการผลิต แต่ยังคงมีต้นทุนด้านปัจจัยแรงงานที่สูงเมื่อเทียบกับปัจจัยชนิดอื่นๆ สำหรับค่า ประสิทธิภาพด้านต้นทุนพบว่ามีแนวโน้มดีขึ้น เนื่องจากเทคโนโลยีที่ใช้อยู่ในปัจจุบันได้พัฒนาขึ้น จากเทคโนโลยีในอดีต ปีการผลิตที่มีประสิทธิภาพมากที่สุด คือ ปี 2550 มีค่าเท่ากับ 0.9973 และปีการผลิตที่มีประสิทธิภาพต่ำที่สุดคือ ปี2541 มีค่าเท่ากับ 0.7810 โดยมีค่าประสิทธิภาพเฉลี่ยเท่ากับ 0.9490 สำหรับปัจจัยที่ส่งผลกระทบต่อค่าประสิทธิภาพของโรงงานยาสูบอย่างมีนัยสำคัญ ได้แก่ อัตราส่วนทุนต่อแรงงาน อัตราการจำหน่ายบุหรี่ในประเทศต่อปริมาณผลผลิต และอัตราการนำเข้า ใบยาต่างประเทศต่อใบยาในประเทศ โดยอัตราการจำหน่ายบุหรี่ในประเทศต่อปริมาณผลผลิต ส่งผล กระทบต่อค่าประสิทธิภาพมากที่สุดและส่งผลในทิศทางตรงกันข้าม แสดงให้เห็นว่าการที่โรงงาน ยาสูบมีเป้าหมายในการผลิตเพื่อจำหน่ายภายในประเทศเป็นหลักนั้น ทำให้การปรับปรุงเทคโนโลยี ในการผลิตล่าช้า ในด้านต้นทุนหน่วยสุดท้าย (Marginal Cost) ของโรงงานยาสูบ ซึ่งสะท้อนถึงการ เปลี่ยนแปลงของต้นทุนการผลิตเมื่อปริมาณการผลิตบุหรี่เปลี่ยนแปลงไป พบว่า มีค่าเพิ่มขึ้นทั้งค่าที่ เป็นตัวเงิน (Nominal Marginal Cost) และค่าที่แท้จริง (Real Marginal Cost) เนื่องจากต้นทุน ค่าใช้จ่ายในด้านต่างๆ ของโรงงานยาสูบมีค่าเพิ่มขึ้น
