Abstract:
การเดินสำรวจออกโฉนดที่ดินหรือหนังสือรับรองการทำประโยชน์ในที่ดิน ตามมาตรา 58 แห่งประมวลกฎหมายที่ดิน พ.ศ. 2497 เป็นวิธีการที่รัฐออกหนังสือแสดงสิทธิในทีดินให้กับราษฎีผู้ซึ่งครอบครองทำประโยชน์ในที่ดินมาก่อนประมวลกฎหมายที่ดินใช้บังคับ แต่มีการแก้ไขเพิ่มเติม กฎหมายให้ผู้ซึ่งครอบครองและทำประโยชน์ในที่ดิน ภายหลังวันที่ประมวลกฎหมายที่ดินใช้บังคับและไม่มีหนังสือแสดงสิทธิ ได้รับโฉนดที่ดินหรือหนังสือรับรองการทำประโยชน์ กลายเป็นการจัดที่ดินให้กับผู้ที่เข้าครองครองทำประโยชน์ในที่ดินของรัฐโดยไม่ต้องเสียค่าตอบแทนให้กับรัฐและไม่ต้องคัดเลือกคุณสมบัติ ส่งผลกระทบกับทรัพยากรป่าไม้และการจัดที่ดินให้กับเกษตรกรตามกฎหมายปฏิรูปที่ดิน และทำให้ราษฎรได้รับสิทธิในที่ดินที่แตกต่างกัน การวิจัยพบว่าปัญหาของการเดินสำรวจออกหนังสือแสดงสิทธิในที่ดินของกรมที่ดิน เกิดจากความต้องการเร่งรัดการดำเนินงานให้เสร็จในเวลาที่รวดเร็วจึงปรับปรุงระเบียบคณะกรรมการจัดที่ดินแห่งชาติให้เอื้อต่อการปฏิบัติงาน นอกจากนั้นความเร่งรีบทำให้มีการเดินสำรวจล้ำแนวเขตป่าไม้จนกลายเป็นปัญหาระหว่างหน่วยงานและความไม่มั่นคงของหนังสือแสดงสิทธิในที่ดินจำนวนมาก คณะผู้วิจัยเสนอว่าควรเร่งรัดจำแนกประเภทที่ดินตามความเหมาะสมแล้วเดินสำรวจออกหนังสือแสดงสิทธิในที่ดินที่จำแนกเพื่อเศรษฐกิจ การเดินสำรวจออกหนังสือแสดงสิทธิในทีดินต่อไปควรต้องปรับปรุงระเบียบคณะกรรมการจัดที่ดินแห่งชาติ กำหนดเงื่อนไขในการจัดที่ดินให้แก่บุคคลตามมาตรา 58 ทวิ วรรคสอง (2) และ (3) ให้เหมาะสมทั้งขนาดของที่ดิน ระยะเวลาการครอบครองที่ดิน และค่าตอบแทนที่ต้องเสียให้กับรัฐ ควรจะต้องมีการสำรวจจำนวนหนังสือแสดงสิทธิในที่ดินทีออกโดยมิชอบ และเร่งเพิกถอนหรือหาแนวทางแก้ไขที่สามารถยุติปัญหาความไม่มั่นคงแห่งสิทธิให้ได้อย่างชัดเจน ควรปรับปรุงระบบการจัดการทรัพยากรที่ดิน และจัดให้ภาษีที่ดินในอัตราก้าวหน้าที่เหมาะสม และควรพิจารณาออกกฎหมายรับรองสิทธิชุมชนในการใช้ประโยชน์ที่ดิน เพื่อให้สอดคล้องกับบทบัญญัติในกฎหมายรัฐธรรมนูญ
