พฤติกรรมการเปลี่ยนแปลงการบริโภคที่มีความหนืดของครัวเรือนไทยภายใต้ทฤษฎีวงจรชิวิตและรายได้ถาวร

Abstract

การศึกษาครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพฤติกรรมการเปลี่ยนแปลงการบริโภคที่มีความหนืดของครัวเรือนไทย ซึ่งแสดงนัยถึงพฤติกรรมการรับรู้ข้อมูลข่าวสารที่ไม่สมบูรณ์และพฤติกรรมความเคยชินในการบริโภค ที่ส่งผลให้ครัวเรือนมีการปรับเปลี่ยนการบริโภคอย่างค่อยเป็นค่อยไป ว่ามีผลทำให้พฤติกรรมการบริโภคของครัวเรือนไม่สอดคล้องกับทฤษฎีวงจรชีวิตและรายได้ถาวรหรือไม่ โดยใช้ข้อมูลจากรายงานการสำรวจภาวะเศรษฐกิจและสังคมของครัวเรือนระหว่างปี 2531-2547 ในการสร้างฐานข้อมูล Pooled cross-sectional time-series data และได้ใช้วิธี Seemingly Unrelated Regression (SUR) ในการประมาณค่าสัมประสิทธิ์ของสมการถดถอย ผ่านข้อมูลการบริโภคสินค้า 4 ประเภท ได้แก่ การบริโภคสินค้าและบริการทั้งหมด สินค้าทั่วไป บริการ และสินค้าคงทน ผลการศึกษาพบว่า ครัวเรือนไทยไม่มีพฤติกรรมการเปลี่ยนแปลงการบริโภคที่มีความหนืด แต่ก็มิได้มีพฤติกรรมการบริโภคที่สอดคล้องกับทฤษฎีวงจรชีวิตและรายได้ถาวร เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงการบริโภคในปัจจุบันของครัวเรือนมีความสัมพันธ์กับการเปลี่ยนแปลงการบริโภคในอดีตในทิศทางตรงกันข้ามอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ซึ่งแสดงให้เห็นว่าครัวเรือนเลือกระดับการบริโภคในปัจจุบันโดยพิจารณาแต่เพียงความพอใจสูงสุดที่ได้รับ ณ ช่วงเวลาปัจจุบันเท่านั้น แม้ในอนาคตจะทำให้ครัวเรือนจะต้องลดระดับการบริโภคลงก็ตาม แต่อย่างไรก็ตามเนื่องจากพบว่าการเปลี่ยนแปลงของรายได้ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงการบริโภคของครัวเรือนในช่วงเวลาปัจจุบัน ดังนั้นการวางนโยบายของรัฐบาลเพื่อกระตุ้นค่าใช้จ่ายในการบริโภคของครัวเรือนควรพิจารณาถึงปัจจัยด้านรายได้เป็นสำคัญ