Abstract:
ในปัจจุบัน อาชญากรรมมีลักษณะที่ซับซ้อนและรุนแรงขึ้นซึ่งกระบวนการยุติธรรมทางอาญาที่เป็นทางการโดยหน่วยงานของรัฐนั้น ไม่อาจจะติดตามสอดสอดส่อง ดูแลความปลอดภัยได้อย่างทั่วถึง ด้วยเหตุจำนวนบุคลากรที่ขาดแคลนจึงเป็นการยากที่จะทราบข้อมูลเกี่ยวกับการกระทำความผิด ทั้งนี้ ประชาชนทั่วไปผู้อยู่ในที่เกิดเหตุหรือมีความสัมพันธ์กับผู้ที่กำลังจะเป็นอาชญากรย่อมสามารถพบเห็นเหตุการณ์หรือเข้าถึงข้อมูลได้ดีและสะดวกกว่าเจ้าหน้าที่ของรัฐ อันสามารถแจ้งเหตุการกระทำความผิดไปยังพนักงานเจ้าหน้าที่ได้ ประเทศไทยยังไม่มีบทกฎหมายเฉพาะที่จะนำมาใช้ในการกำหนดหน้าที่แก่ประชาชนในการแจ้งเหตุการกระทำความผิดอาญา ซึ่งแม้จะมีการกำหนดหน้าที่ทั่วไปในการช่วยเหลือผู้อื่นเมื่อตกอยู่ในภยันตรายแห่งชีวิตในประมวลกฎหมายอาญา แต่จากการศึกษาพบว่ายังไม่มีความครอบคลุม เหมาะสม เพียงพอที่จะนำมาใช้ส่งเสริมการป้องกันอาชญากรรมโดยประชาชน ในเบื้องต้นนี้ จึงได้เสนอแนวทางในการให้รางวัลรวมถึงมาตรการให้ประโยชน์แก่ผู้แจ้งเหตุในรูปแบบต่างๆ ซึ่งหากในอนาคตไม่สัมฤทธิ์ผลก็ควรกำหนดให้การไม่แจ้งเหตุเป็นความผิดอาญาในภาคลหุโทษ โดยกฎหมายและมาตรการที่ใช้อยู่ในต่างประเทศในการบัญญัติหน้าที่แจ้งเหตุของบุคคลไม่ว่าจะเป็นการบัญญัติให้การละเว้นไม่แจ้งเหตุเป็นความผิดอาญา เงื่อนไขและเหตุยกเว้นความรับผิดแก่ผู้แจ้งเหตุ มาตรการคุ้มครองผู้แจ้งเหตุจากความรับผิดต่างๆ รวมทั้งการให้สินบนนำจับและรางวัลเพื่อจูงใจประชาชนในการให้ความร่วมมือกับเจ้าหน้าที่ของรัฐนั้นล้วนเป็นวิธีการที่เหมาะสมในการเสริมสร้างจิตสำนึกแก่บุคคลทั่วไปในการปฏิบัติตนเป็นพลเมืองดีที่มีความรับผิดชอบต่อสังคม อันจะนำไปสู่การประสานงานอันดี กับองค์กรของรัฐในการป้องกันอาชญากรรมที่มีประสิทธิภาพต่อไป
