Abstract:
แนวคิดการฎีกาคดีอาญาของประเทศไทยมีที่มาจากการทูลเกล้าฯ ถวายฎีกาขอพระราชทานความยุติธรรมจากพระมหากษัตริย์ในอดีต ส่งผลต่อการให้สิทธิแก่ประชาชนให้ได้รับการพิจารณาพิพากษาคดีอาญาสามชั้นศาล ดังที่ปรากฎในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา อันเป็นลักษณะของระบบการอุทธรณ์ฎีกาแบบสิทธิ แต่ระบบดังกล่าวก่อให้เกิดปัญหาคดีความค้างพิจารณาในศาลฎีกาเป็นจำนวนมาก จึงได้มีการบัญญัติรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 มาตรา 219 วรรคสอง ให้อำนาจแก่ศาลฎีกาในการปฏิเสธคดีอาญาซึ่งไม่เป็นสาระอันควรแก่การพิจารณา โดยมุ่งให้ศาลฎีกาพิจารณาพิพากษาคดีสำคัญ และแก้ไขปัญหาคดีค้างพิจารณาในศาลฎีกา จากการศึกษาพบว่า ระบบการปฏิเสธคดีอาญาซึ่งไม่เป็นสาระอันควรแก่การพิจารณา ไม่มีผลเป็นการเปลี่ยนแปลงระบบการอุทธรณ์ฎีกาจากระบบสิทธิเป็นระบบอนุญาต เนื่องจากคู่ความยังคงมีสิทธิฎีกาตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญาเช่นเดิมทุกประการ
นอกจากนี้ แม้การใช้ระบบการปฏิเสธคดีอาญามีผลดีในแง่ความคล่องตัวและความสะดวกของการปฏิบัติงานในศาลฎีกา แต่ก็มิได้ช่วยลดปริมาณคดีค้างพิจารณาเท่าที่ควร และก่อให้เกิดผลเสียต่อคู่ความและกระบวนการยุติธรรมทางอาญาหลายประการ อีกทั้งยังไม่สามารถตอบสนองต่อเจตนารมณ์การบัญญัติรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 มาตรา 219 วรรคสองได้ ดังนั้น การใช้ระบบการปฏิเสธคดีอาญาซึ่งไม่เป็นสาระอันควรแก่การพิจารณา จึงไม่เหมาะสมที่จะใช้คัดกรองคดีสำคัญเพื่อพิจารณาพิพากษา และแก้ไขปัญหาคดีค้างพิจารณาของศาลฎีกา แต่ควรเปลี่ยนแปลงรูปแบบการอุทธรณ์ฎีกาให้เป็นระบบอนุญาตอย่างเต็มรูปแบบ จึงจะเป็นแนวทางการแก้ไขปัญหาที่เกิดขึ้นอย่างยั่งยืน
