ปัญหาการบริหารงานฝึกอบรมของกรมศุลกากร : ศึกษาเฉพาะกรณีการบริหารโครงการฝึกอบรมก่อนเข้าประจำการกับระหว่างประจำการของกรมศุลกากร

Abstract

กรมศุลกากรมีลักษณะงานเฉพาะไปในด้านป้องกันและปราบปรามผู้ทุจริต ลักลอบนำสินค้าหนีภาษีศุลกากร ขอบข่ายครอบคลุมทั่วราชอาณาจักร กรมศุลกากรจึงจำเป็นต้องมีหน่วยงานสำหรับฝึกบุคคลขึ้นมาสำหรับด้านนี้โดยเฉพาะ โดยจัดตั้งโรงเรียนศุลการักษ์ขึ้น แต่เมื่อเวลาผ่านไป วัตถุประสงค์ที่จะผลิตบุคคลขึ้นมาเพื่อทำหน้าที่เฉพาะได้เริ่มเลือนลางไป งานฝึกอบรมบุคคลก่อนประจำการของกรมศุลกากรได้ปฏิบัติจัดทำกันอย่างเป็นกิจลักษณะ ตั้งแต่ปีพุทธศักราช 2501 นับเป็นเวลาถึงยี่สิบปีบริบูรณ์ แต่ผลงานที่ผลิตออกมานั้น มิได้พัฒนาขึ้นเท่าที่ควร ทำให้บุคคลทั่วไปและข้าราชการของกรมศุลกากรเอง เสื่อมความนิยมศรัทธา เนื่องจากได้ประสบกับความไม่เป็นระเบียบวินัย และความรู้ที่ด้อยคุณภาพของบุคคลเหล่านี้ นอกเหนือจากลักษณะงานเฉพาะของกรมศุลกากรแล้ว ยังมีงานทั่วๆ ไปซึ่งจำต้องอาศัยกำลังคนซึ่งมิได้ผ่านการฝึกอบรมจากโรงเรียนศุลกากรอีกเป็นจำนวนมาก ดังนั้นเพื่อให้ข้าราชการได้มีโอกาสเพิ่มพูนความรู้ ความสามารถ มีความชำนาญงาน สามารถปฏิบัติหน้าที่ราชการอย่างมีประสิทธิภาพ สามารถแก้ไขปัญหาต่างๆ ที่เกิดขึ้นตลอดจนความสามารถทางด้านบริการอำนายความสะดวกแก่ประชาชน เข้าถึงประชาชนผู้มาติดต่อกับกรมศุลกากร ให้เกิดความนิยมชมชอบ มีความคล่องตัว และปฏิบัติงานให้สำเร็จเสร็จสิ้นในเวลารวดเร็วยิ่งขึ้น กรมศุลกากรจึงได้ตั้งหน่วยงานฝึกอบรมขึ้น สังกัดอยู่ในกองการเจ้าหน้าที่ ให้รับภาระปฏิบัติงานด้านฝึกอบรมข้าราชการโดยเฉพาะ ตั้งแต่ปีพุทธศักราช 2517 เป็นต้นมา แต่ความจริงที่ปรากฏคือ กรมศุลกากรไม่สามารถจะทราบได้เลยว่าข้าราชการและลูกจ้างประจำที่ได้การผ่านฝึกอบรมไปแล้วจำนวนกว่า 2,000 คนนั้น ได้รับความสำเร็จต่อการฝึกอบรมเพียงใด เอาไปใช้ประโยชน์ต่อราชการบ้างหรือไม่ เนื่องจากการขาดการติดตามผล และที่สำคัญกว่านั้นก็คือ มีข้าราชการบางพวกมีทัศนคติที่ไม่อำนวยต่อการบริหารงานฝึกอบรมเลย ในการศึกษาปัญหาการบริหารโครงการฝึกอบรมของกรมศุลกากรนี้ ผู้วิจัยมุ่งศึกษาเพื่อให้ทราบถึงความจริงว่า ทำไม งานฝึกกรมของกรมศุลกากรทั้งในรูปของโรงเรียนศุลกากรและในรูปของการฝึกอบรมระหว่างประจำการของข้าราชการกรมศุลกากร จึงไม่ได้ผลตามวัตถุประสงค์หรือเป้าหมายของกรมศุลกากรที่กำหนดไว้ ทำไมจึงมีข้าราชการไม่เห็นความสำคัญของงานฝึกอบรมของกรมศุลกากร อะไรคือปัญหาที่เกิดขึ้นการบริหารฝึกอบรมมีข้อบกพร่องอย่างไรบ้าง และสมควรที่จะดำเนินการแก้ไขอย่างไร จากการศึกษาวิจัยพบว่า การบริหารโครงการฝึกอบรมของกรมศุลกากรมีข้อบกพร่องสำคัญอยู่ทุกขั้นตอน นับตั้งแต่ด้านนโยบาย จนกระทั่งถึงขั้นปฏิบัติงานฝึกอบรมปัญหาสำคัญที่สุดคือ การขาดแคลนกำลังคน ขาดแคลนผู้มีความรู้ความสามารถด้านการบริงานฝึกอบรมโดยตรง และขาดแคลนงบประมาณ ซึ่งข้อบกพร่องทั้งหลายที่ได้จากการวิจัยนี้ ควรจะได้รับความสนใจและมีการปรับปรุงแก้ไขให้การบริการฝึกอบรมสามารถดำเนินไปโดยราบรื่น และพัฒนาขึ้นโดยลำดับ