Abstract:
จำนองเป็นการประกันชำระหนี้ด้วยทรัพย์สินที่ผู้จำนองนำไปตราไว้เพื่อเป็นประกันการชำระหนี้โดยไม่ต้องส่งมอบทรัพย์สินจำนองให้แก่ผู้รับจำนอง จึงเป็นการประกันการชำระหนี้ด้วยทรัพย์สินโดยมีกฎหมายสารบัญญัติลักษณะจำนองบัญญัติรับรองสิทธิ หน้าที่และนิติสัมพันธ์ของคู่สัญญา อันมีสาระสำคัญว่าผู้จำนองต้องเป็นเจ้าของทรัพย์สินจำนอง โดยสิทธิจำนองเป็นทรัพยสิทธิติดตัวทรัพย์ที่ผู้รับจำนองใช้สิทธิบังคับจำนองได้โดยไม่มีกำหนดอายความ และอยู่ในฐานะเจ้าหนี้มีประกันที่มีสิทธิได้รับชำระหนี้ก่อนเจ้าหนี้รายอื่น อีกทั้งในกรณีลูกหนี้ถูกฟ้องให้เป็นบุคคลล้มละลาย ผู้รับจำนองยังคงอยู่ในฐานะเจ้าหนี้มีประกันที่มีสิทธิได้รับชำระหนี้จากทรัพย์สินที่ตนรับจำนอง โดยเจ้าหนี้รายอื่นไม่อาจร้องขอรับชำระหนี้จากเงินที่ได้จากการขายทอดตลาดทรัพย์สินจำนองได้จนกว่าเจ้าหนี้จำนองจะได้รับชำระหนี้ของตนเสียก่อน ซึ่งภายหลังจากการบังคับจำนองลูกหนี้ไม่ต้องรับผิดใช้หนี้ส่วนที่ขนาด เว้นแต่จะมีการทำข้อตกลงไว้เป็นอย่างอื่น ในการดำเนินคดีบังคับจำนองและการะบวนการที่เกี่ยวเนื่องกับการบังคับจำนอง ผู้มีส่วนเกี่ยวข้องทุกฝ่ายจะต้องปฏิบัติตามกฎหมายวิธีสบัญญัติอันเป็นบทบัญญัติว่าด้วยหลักเกณฑ์เมื่อเจ้าหนี้ถูกโต้แย้งสิทธิเพื่อบังคับการให้เป็นไปตามสิทธิและหน้าที่ซึ่งกฎหมายสารบัญญัติรับรองไว้ จากการศึกษาพบว่าในการดำเนินคดีบังคับจำนองและกระบวนการบังคับคดีตามคำพิพากษามีความสอดคล้องกับและเป็นไปตามเจตนารมณ์แห่งกฎหมายสารบัญญัติ เช่น การร้องขัดทรัพย์ ควรต้องป้องกันมิให้ลูกหนี้ใช้กฎหมายในส่วนนี้เพื่อประวิงคดีบังคับจำนองเกิดความล่าช้า อันจะเกิดความเสียหายแก่เจ้าหนี้ ดังนั้น การดำเนินคดีบังคับจำนองอันเป็นการปฏิบัติตามหลักเกณฑ์และแนวปฏิบัติแห่งกฎหมายวิธีสบัญญัติเพื่อบังคับการให้เป็นไปตามสิทธิและหน้าที่ซึ่งกฎหมายสารบัญญัติลักษณะจำนองบัญญัติไว้ ควรพิจารณาว่าเจตนารมณ์แห่งกฎหมายสารบัญญัติลักษณะจำนอง บุคคลแต่ละฝ่ายในสัญญาจำนองมีสิทธิหน้าที่ย่างไรแล้วจึงบังคับใช้กฎหมายไปตามนั้น และในกรณีที่เกิดช่องว่างระหว่างแนวปฏิบัติฯกับกฎหมายสารบัญญัติ กล่าวโดยรวมผู้เขียนเห็นว่าศาลซึ่งเป็นผู้บังคับใช้กฎหมายมีบทบาทสำคัญในการขจัดปัญหาข้อกฎหมายเหล่านี้ได้ด้วยการตีความกฎหมายให้เป็นไปตามเจตนารมณ์แห่งกฎหมายสรบัญญัติลักษณะจำนองโดยไม่ต้องอาศัยการแก้ไขกฎหมายแต่อย่างใด
