Abstract:
การศึกษาการค้าอุตสาหกรรมเดียวกันระหว่างไทยและจีนกับบทบาทการลงทุนทางตรงจากญี่ปุ่น เกิดจากแนวคิดที่ว่าการลงทุนทางตรงจากญี่ปุ่นได้สร้างเครือข่ายทางการผลิตในอุตสาหกรรมต่างๆ ไปทั่วภูมิภาคเอเชียรวมทั้งในไทยและจีน ดังนั้นการค้าอุตสาหกรรมเดียวกันระหว่างไทยและจีนที่เกิดขึ้นนั้นอาจเป็นผลจากการลงทุนทางตรงจากญี่ปุ่น โดยการศึกษาครั้งนี้ได้เน้นในอุตสาหกรรมเครื่องใช้ไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ อุตสาหกรรมยานยนต์ และอุตสาหกรรมปิโตรเคมีในช่วงปี 1991-2006 โดยแบ่งการศึกษาเป็น 2 ส่วน คือ การศึกษาการค้าอุตสาหกรรมเดียวกันระหว่างไทยและจีน และการศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างการค้าอุตสาหกรรมเดียวกันกับการลงทุนทางตรงจากญี่ปุ่น การศึกษาการค้าอุตสาหกรรมเดียวกันใช้ดัชนี GL และทำการแบ่งแยกรูปแบบการค้าโดยวิธีวัดความต่างของมูลค่าต่อหน่วยสินค้า ซึ่งการศึกษาทั้งสองวิธีให้ผลการศึกษาที่สอดคล้องกัน คือ อุตสาหกรรมเครื่องใช้ไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์มีแนวโน้มเป็นการค้าอุตสาหกรรมเดียวกันสูง รองลงมาเป็นอุตสาหกรรมยานยนต์และอุตสาหกรรมปิโตรเคมี ตามลำดับ จากการศึกษาการแบ่งแยกรูปแบบการค้าพบว่าอุตสาหกรรมเครื่องใช้ไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ และอุตสาหกรรมยานยนต์เป็นการค้าอุตสาหกรรมเดียวกันรูปแบบแนวดิ่งที่สินค้าส่งออกจากไทยมีคุณภาพสูงกว่าสินค้านำเข้าจากจีน สำหรับอุตสาหกรรมปิโตรเคมีเป็นการค้าอุตสาหกรรมเดียวกันรูปแบบแนวดิ่งที่สินค้าส่งออกจากไทยมีคุณภาพต่ำกว่าสินค้านำเข้าจากจีน สำหรับการศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างการค้าอุตสาหกรรมเดียวกันกับการลงทุนทางตรงจากญี่ปุ่นพบว่า การค้าอุตสาหกรรมเดียวกันในอุตสาหกรรมเครื่องใช้ไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ เกิดจากการลงทุนทางตรงจากญี่ปุ่นในจีนในอุตสาหกรรมเครื่องใช้ไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ และการลงทุนทางตรงจากญี่ปุ่นในไทยในภาคอุตสาหกรรมยกเว้นอุตสาหกรรมเครื่องใช้ไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ ส่วนการค้าอุตสาหกรรมเดียวกันในอุตสาหกรรมยานยนต์เกิดจากการลงทุนทางตรงจากต่างประเทศในจีน และการลงทุนทางตรงจากญี่ปุ่นในไทยในภาคอุตสาหกรรมยกเว้นอุตสาหกรรมยานยนต์ และการค้าอุตสาหกรรมเดียวกันในอุตสาหกรรมปิโตรเคมีเกิดจากการลงทุนทางตรงจากญี่ปุ่นในจีนในอุตสาหกรรมปิโตรเคมี การลงทุนจากญี่ปุ่นในไทยในภาคอุตสาหกรรมยกเว้นอุตสาหกรรมปิโตรเคมี และความแตกต่างระหว่างรายได้ต่อหัวของไทยและจีน จะเห็นได้ว่าการลงทุนทางตรงจากญี่ปุ่นในภาคอุตสาหกรรมมีบทบาทต่อการค้าอุตสาหกรรมเดียวกันในอุตสาหกรรมเครื่องใช้ไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ อุตสาหกรรมยานยนต์ และอุตสาหกรรมปิโตรเคมี ซึ่งการค้าในอุตสาหกรรมเดียวกันที่เกิดขึ้นเป็นผลมาจากบรรษัทข้ามชาติ (MNCs) ที่เข้ามาสร้างเครือข่ายทางการผลิตในประเทศไทยและจีนและทำการค้าในสินค้าขั้นกลางที่ใช้เป็นปัจจัยการผลิต
