การศึกษาทางพฤกษเคมีของต้นข้าวหลาม : รายงานผลการวิจัย

Abstract

ได้ทำการสกัดแยกสารจากเปลือกต้นข้าวหลาม Goniothalamus marcanii Craib โดยใช้วิธีทางโครมาโทกราฟีควบคู่ไปกับผลการทดสอบฤทธิ์ทางชีวภาพ ทำให้สามารถแยกสารได้ 4 กลุ่ม โดยการวิเคราะห์ข้อมูลจากสเปกโทรสโกปีเพื่อพิสูจน์สูตรโครงสร้างทางเคมีของสารที่แยกได้ ทำให้ทราบว่าสารทั้ง 4 กลุ่มคือ 1-azaanthraquinones, flavanoids, triterpenoids และ mono-THF annonaceous acetogenins โดยที่สารกลุ่ม 1-azaanthraquinoes ที่แยกได้เป็นสารชนิดใหม่ 1 ชนิด คือ marcanine C ร่วมกับสารที่ทราบสูตรโครงสร้างแล้ว 2 ชนิด คือ marcanine A และ dielsiquinone ส่วนสารกลุ่ม flavanoids ที่แยกได้เป็นสารที่ทราบสูตรโครงสร้างแล้ว 1 ชนิด คือ pinocembrin ออกฤทธิ์เป็นพิษต่อเซลล์มะเร็งได้น้อย ส่วนสารกลุ่ม triterpenoids แบบ cycloartane ซึ่งเป็นสารใหม่ 1 ชนิด คือ 21, 23-epoxycycloart-24-ene-3-ol แต่ไม่มีฤทธิ์เป็นพิษต่อเซลล์มะเร็ง ส่วนสารกลุ่ม mono-THF annonaceous acetogenins ที่แยกได้เป็นสารผสมของ annonacin กับ สารชนิดใหม่คือ 16S, 19S annonacin ซึ่งมี relative stereochemistry ที่วง tetrahydrofuran เป็นแบบ erythro-trans-erythro ซึ่งเป็นการค้นพบ relative stereochemistry แบบนี้เป็นครั้งแรกในสารกลุ่มนี้ การศึกษา relative และ absolute stereochemistry ของสารกลุ่มนี้ ทำได้โดยการวิเคราะห์ข้อมูลทางโปรตอนเอ็นเอ็นอาร์ ของอนุพันธุ์ mesitoates และอนุพันธ์ Mosher esters ตามลำดับ สารที่แยกได้ทุกชนิดยกเว้นสาร flavanoid และ triterpenoid มีความเป็นพิษต่อเซลล์มะเร็งของคนในหลอดทดลองหลายชนิดอย่างมีนัยสำคัญ โดยมีค่า ED[subscript 50] ในระดับความเข้มข้น 10[superscript -1]-10[superscript -2] มคก. ต่อ มล.