กรอบคิดทางกฎหมายสำหรับการมีส่วนร่วมของประชาชน : ศึกษากรณีการดำเนินกิจการโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ในประเทศไทย

Abstract

ศึกษาถึงระดับและรูปแบบการมีส่วนร่วมของประชาชนที่เหมาะสม สำหรับการดำเนินกิจการโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ในประเทศไทย โดยการศึกษาวิจัยเอกสารคือ กฎหมาย กฎ ระเบียบ ข้อบังคับ นโยบายที่บังคับใช้อยู่ในปัจจุบันว่ามีบทบัญญัติ หรือข้อกำหนดใดบ้างที่เกี่ยวกับการมีส่วนร่วมของประชาชน ในการดำเนินกิจการโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ พร้อมทั้งศึกษาการมีส่วนร่วมของประชาชนในการดำเนินกิจการโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ในต่างประเทศคือ ประเทศญี่ปุ่นและสาธารณรัฐเกาหลี (เกาหลีใต้) ผลการศึกษาพบว่า กฎหมาย กฎ ระเบียบ ข้อบังคับ และนโยบายของประเทศไทยในขณะนี้ มีบทบัญญัติ ข้อกำหนด หรือแนวทางการมีส่วนร่วมของประชาชนอยู่แล้ว แต่ไม่ชัดเจน ไม่ครอบคลุมกระบวนการมีส่วนร่วมของประชาชนที่เหมาะสมต่อการดำเนินกิจการโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ในประเทศไทย ผู้วิจัยจึงได้นำเสนอระดับและรูปแบบการมีส่วนร่วมของประชาชนที่เหมาะสม ดังนี้ การเลือกสถานที่ตั้งโรงไฟฟ้าฯ ใช้ระดับการสร้างความร่วมมือ การออกแบบโรงไฟฟ้าฯ ใช้ระดับการรับทราบข้อมูลข่าวสาร การก่อสร้างโรงไฟฟ้าฯ ใช้ระดับการเข้ามามีบทบาท และในขั้นตอนการเดินเครื่องปฏิกรณ์นิวเคลียร์ ใช้ระดับการรับทราบข้อมูลข่าวสาร โดยแต่ละขั้นตอนซึ่งใช้ระดับการมีส่วนร่วมที่ต่างกันออกไปนั้น เสนอให้ใช้รูปแบบการมีส่วนร่วมแบบคณะกรรมการที่ปรึกษาชุมชน เป็นฐานสนับสนุนรูปแบบการมีส่วนร่วมอื่นๆ พร้อมทั้งกำหนดผู้มีส่วนได้เสียที่ควรเข้ามีส่วนร่วมในขั้นตอนต่างๆ ของการดำเนินกิจการโรงไฟฟ้านิวเคลียร์ในประเทศไทย ซึ่งอุปสรรคสำคัญที่ทำให้การมีส่วนร่วมของประชาชนไม่บรรลุผลคือ ประชาชนขาดความรู้ความเข้าใจเรื่องนิวเคลียร์ จึงเสนอให้รัฐต้องให้ความรู้แก่ประชาชนเสียก่อน