Abstract:
ศึกษาคุณลักษณะของเซโนสเฟียร์ในเถ้าลอยจากโรงไฟฟ้าพลังความร้อนในประเทศไทย ซึ่งใช้ถ่านหินเป็นเชื้อเพลิง โดยนำตัวอย่างเถ้าลอยจากโรงไฟฟ้า 3 แห่ง ได้แก่ โรงไฟฟ้าแม่เมาะ จังหวัดลำปาง ซึ่งใช้ถ่านหินลิกไนต์เป็นเชื้อเพลิง โรงไฟฟ้าบีแอลซีพี จังหวัดระยอง ซึ่งใช้ถ่านหินบิทูมินัสเป็นเชื้อเพลิง และโรงไฟฟ้าเอ็นพีเอส จังหวัดปราจีนบุรี ซึ่งถ่านหินบิทูมินัสและชีวมวลเป็นเชื้อเพลิง ในการศึกษาจะใช้วิธีการลอยและจมด้วยของเหลว เนื่องด้วยอนุภาคเซโนสเฟียร์มีความหนาแน่นต่ำกว่าน้ำ จึงสามารถแยกออกจากเถ้าลอยได้ โดยเซโนสเฟียร์จะลอยน้ำ หลังจากนั้นนำอนุภาคเซโนสเฟียร์ที่คัดแยกได้ไปคำนวณปริมาณและวิเคราะห์คุณลักษณะต่างๆ จากการทดลองพบว่า ปริมาณเซโนสเฟียร์ที่เก็บได้จากเถ้าลอยโรงไฟฟ้าแม่เมาะ มีปริมาณ 1.07% และปริมาณเซโนสเฟียร์ที่เก็บได้จากเถ้าลอยโรงไฟฟ้าบีแอลซีพี มีปริมาณ 0.33% แต่ไม่พบอนุภาคเซโนสเฟียร์ในเถ้าลอยจากโรงไฟฟ้าเอ็นพีเอส การวิเคราะห์เชิงสัณฐานวิทยาด้วยกล้องจุลทรรศน์อิเล็กตรอนแบบส่องกราด พบว่าอนุภาคเซโนสเฟียร์มีลักษณะกลมกลวง และผนังบาง มีทั้งผิวเรียบและขรุขระมีรูพรุน ค่าความหนาแน่นของอนุภาคเซโนสเฟียร์จากโรงไฟฟ้าแม่เมาะ และบีแอลซีพีเท่ากับ 0.7521 และ 0.8881 กรัม/ลบ.ซม. ตามลำดับ การวิเคราะห์หาชนิดส่วนประกอบทางแร่ของเซโนสเฟียร์จากแม่เมาะและบีแอลซีพี ด้วยเครื่อง XRD พบว่ามีแร่มุลไลต์ (mullite) และแร่ควอตซ์ (quartz) เป็นส่วนประกอบหลัก การวิเคราะห์องค์ประกอบทางเคมีของเซโนสเฟียร์จากโรงไฟฟ้าแม่เมาะและบีแอลซีพีด้วยเครื่อง XRF พบองค์ประกอบของ SiO₂ อยู่ 41.67% และ 58.05% ตามลำดับ และ Al₂O₃ อยู่ 20.50% และ 22.04% ตามลำดับ
