Abstract:
วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มีวัตถุประสงค์ในการศึกษาประวัติ ความสำคัญ และกระบวนท่ารำของรามสูร อสูรเทพบุตร ในการแสดงเบิกโรงละครใน ชุด เมขลา-รามสูร ผลการวิจัยพบว่า การแสดงเบิกโรงเป็นประเพณีที่มีการแสดงมาตั้งแต่สมัยอยุธยาจนถึงปัจจุบัน การแสดงเบิกโรงที่เป็นเรื่องราวพบว่ามี 18 ชุด ปัจจุบันไม่ปรากฏว่ามีการแสดงเบิกโรงละครในชุดเมขลา-รามสูรที่เต็มรูปแบบ กระบวนท่ารำของรามสูรในการแสดงเบิกโรงประกอบไปด้วย 4 กระบวนท่ารำ ตามลำดับการแสดง คือ 1. รามสูรนั่งวิมาน เป็นกระท่ารำเดี่ยว ประกอบด้วย รำตีบทตามคำร้อง และรำรับตามบทร้องทวน 2. เพลงคุกพาทย์ เป็นกระบวนท่ารำเดี่ยวที่แสดงอิทธิฤทธิ์ของรามสูรด้วยท่ารำที่ใช้ความเข้มแข็ง 3. รำโลดไล่และติดตามนางเมขลา เป็นกระบวนท่ารำคู่ ท่ารำมีความสัมพันธ์สอดคล้องกับนางเมขลา 4. รามสูรรบกับอรชุน เป็นกระบวนท่ารบตามแบบละครใน คือ การรำตามบทร้องในบทรับ และบทรุก การแสดงเบิกโรงในละครใน ชุด เมขลา-รามสูร เป็นมรดกทางด้านนาฏศิลป์ที่หาค่ามิได้ ควรมีการฟื้นฟูและอนุรักษ์สืบไป