Abstract:
การรวมพรรคการเมืองตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (พ.ศ.2540) และพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญว่าด้วยพรรคการเมือง พ.ศ.2541 ไม่ได้บัญญัติหลักเกณฑ์ในการรวมพรรคไว้ทำให้ขาดข้อกำหนดที่ชัดเจนในเรื่องของการจัดลำดับและสถานภาพของ ส.ส.แบบบัญชีรายชื่อไม่ไปรวมกับพรรคการเมืองหลัก ผลการวิจัย พบว่า การรวมพรรคการเมือง เกิดขึ้นได้สองกรณี คือ การรวมพรรคก่อนหรือหลังจากที่ กกต. ประกาศผลการรวมพรรคก่อนที่ กกต. ประกาศผล ยังไม่เคยปรากฏขึ้นในประเทศไทย และไม่มีกฎหมายบัญญัติห้ามไว้ หากมีกรณีดังกล่าวเกิดขึ้นจะส่งผลกระทบต่อการจัดลำดับของ ส.ส. แบบบัญชีรายชื่อ รวมถึงผู้ที่มีรายชื่ออยู่ในลำดับต่อไป (waiting list) ซึ่งไม่สามารถทำได้ เนื่องจากเป็นการรวมเพื่อให้ได้ที่นั่งแต่มิใช่เพื่อวัตถุประสงค์ทางการเมือง จึงควรมีกฎหมายบัญญัติห้ามมิให้พรรคการเมืองที่ได้คะแนนเสียงไม่ถึงร้อยละห้า ยุบรวมกันก่อนที่ กกต. ประกาศผล กรณีที่มีการรวมพรรคหลังจากที่ กกต. ประกาศผล สามารถรวมกันได้สองรูปแบบคือ รวมกันกับพรรคการเมืองหลัก หรือรวมกันเพื่อตั้งพรรคขึ้นใหม่ กรณีรวมกันกับพรรคการเมืองหลัก หากตีความตามเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญ (พ.ศ.2540) ที่ต้องการเสริมสร้างเสถียรภาพให้กับรัฐบาล โดยให้มีพรรคการเมืองที่เข้มแข็ง ควรเลื่อนลำดับ ส.ส.บัญชีรายชื่อหรือผู้อยู่ในลำดับถัดไป (waiting list) ของพรรคหลัก หรือ ส.ส. บัญชีรายชื่อของพรรคที่ยุบรวมร้องผ่านผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภาเพื่อให้ศาลรัฐธรรมนูญพิจารณา สำหรับกรณีของ ส.ส. แบบบัญชีรายชื่อที่ไม่ไปรวมกับพรรคหลัก ไม่สามารถกระทำได้ เนื่องจากเป็นการขัดกับเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญและควรให้ ส.ส. แบบบัญชีรายชื่อ นั้นสิ้นสุดสมาชิกภาพ สำหรับการรวมกันเพื่อจัดตั้งพรรคขึ้นใหม่ กรณีนี้ควรนำผู้มีรายชื่อในลำดับถัดไปของแต่ละพรรคมาสลับฟันปลาแล้วจับสลากว่า waiting list ของพรรคใดจะอยู่ชื่อบน เพื่อให้เกิดความเป็นธรรม
