Abstract:
งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อศึกษาการกล่าวแย้งในภาษาไทยของผู้ที่มีสถานภาพต่างกันและความสัมพันธ์ของการกล่าวแย้งของผู้ที่มีสถานภาพต่างกันกับสถานการณ์การมีและไม่มีบุคคลที่สาม การกล่าวแย้งนี้แบ่งเป็นการกล่าวแย้งเมื่อคู่สนทนากล่าวผิด และการกล่าวแย้งเมื่อมีความเห็นต่างกับคู่สนทนา ข้อมูลที่ใช้ในการวิจัยได้จากคำตอบในแบบสอบถามของกลุ่มตัวอย่าง 200 คน เป็นผู้ที่มีสถานภาพสูงกว่า คือ ครู 100 คน และผู้ที่มีสถานภาพต่ำกว่า คือ นักเรียน 100 คน ผลการวิจัยพบว่ากลวิธีที่ใช้ในการกล่าวแย้งสิ่งที่ผิดและการกล่าวแย้งความคิดเห็นของผู้พูดทั้งสองสถานภาพมีทั้งกลวิธีโดยตรงและกลวิธีโดยอ้อม กลวิธีที่ใช้ในการกล่าวแย้งสิ่งที่ผิดของผู้พูดที่มีสถานภาพสูงกว่าพบทั้งสิ้น 20 กลวิธี เป็นกลวิธีโดยตรง 3 กลวิธี และกลวิธีโดยอ้อม 17 กลวิธี และของผู้พูดที่มีสถานภาพต่ำกว่าพบทั้งสิ้น 12 กลวิธี เป็นกลวิธีโดยตรง 2 กลวิธี และกลวิธีโดยอ้อม 10 กลวิธี ส่วนกลวิธีที่ใช้ในการกล่าวแย้งความคิดเห็นของผู้พูดที่มีสถานภาพสูงกว่าพบทั้งสิ้น 17 กลวิธี เป็นกลวิธีโดยตรง 3 กลวิธี และกลวิธีโดยอ้อม 14 กลวิธี และของผู้พูดที่มีสถานภาพต่ำกว่าพบทั้งสิ้น 16 กลวิธีเป็นกลวิธีโดยตรง 5 กลวิธี และกลวิธีโดยอ้อม 11 กลวิธี จากการศึกษาพบว่าสถานภาพที่ต่างกันของผู้พูดและผู้ฟังมีผลต่อการเลือกที่จะแย้งและไม่แย้งที่ต่างกันด้วย คือ ผู้ที่มีสถานภาพต่ำกว่าจะแย้งน้อยกว่าผู้ที่มีสถานภาพสูงกว่าโดยเฉพาะอย่างยิ่งการแย้งเมื่อคู่สนทนากล่าวผิด อีกทั้งสถานภาพยังมีผลต่อการเลือกใช้กลวิธีการกล่าวแย้งที่ต่างกันด้วย นอกจากนี้สถานการณ์การมีบุคคลที่สามก็มีผลต่อการเลือกที่จะแย้งหรือไม่แย้งด้วย กล่าวคือ เมื่ออยู่ในสถานการณ์ที่มีบุคคลที่สาม ผู้พูดทั้งสองสถานภาพมักจะแย้งน้อยลงเช่นเดียวกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้ที่มีสถานภาพต่ำกว่าจะแย้งน้อยลงมาก แต่ทั้งนี้สถานการณ์ไม่มีผลต่อการเลือกใช้กลวิธีการกล่าวแย้ง คือ ไม่ว่าจะอยู่ในสถานการณ์ใดผู้พูดที่เลือกกล่าวแย้งก็จะใช้กลวิธีเดียวกัน
