Abstract:
ระบบการพิจารณามีปัญหา คือคดีล้นศาลและมีความล่าช้า สาเหตุคือไม่มีกระบวนการกลั่นกรองข้อเท็จจริงที่มีประสิทธิภาพ ผลที่ตามมาคือคดีความทุกเรื่องต้องอาศัยการสืบพยาน เพื่อนำเสนอข้อเท็จจริงเข้าสู่สำนวนความให้ศาลรับฟัง นอกจากนี้คู่ความบางคนยังอาศัยกระบวนการทางศาลเป็นเครื่องมือในการประวิงคดี เพราะเมื่อข้อเท็จจริงไม่ถูกกลั่นกรอง ทั้งไม่มีการตรวจสอบว่าคดีที่รอการพิจารณาในศาล เป็นคดีที่มีข้อพิพาทกันอย่างแท้จริง และมีพยานหลักฐานสนับสนุนอย่างเพียงพอหรือไม่ จึงเปิดโอกาสให้มีการต่อสู้คดีโดยไม่ชอบขึ้น จากการศึกษาและวิเคราะห์แล้ว ผู้เขียนเห็นว่า กระบวนการกลั่นกรองข้อเท็จจริงและเตรียมคดีสำหรับพิจารณาในชั้นศาล ที่ใช้อยู่ในต่างประเทศ สามารถทำหน้าที่ค้นหาข้อเท็จจริง กลั่นกรองประเด็นข้อพิพาท ป้องกันการต่อสู้คดีเพื่อประวิงเวลา ระงับข้อพิพาทระหว่างคู่ความ และลดประมาณคดีด้วยการยุติข้อพิพาทด้วยวิธีการต่าง ๆ โดยไม่ต้องอาศัยการพิพากษาคดีจากศาลได้อย่างมีประสิทธิภาพนอกจากลดปริมาณคดีเข้าสู่การพิจารณาคดีของศาลแล้ว วิธีการเหล่านี้ยังทำให้มีพยานหลักฐานเข้าสู่การพิจารณาคดีของศาลอย่างเพียงพอเมื่อศาลพิจารณาคดี แม้ในปัจจุบัน จะมีวิธีการกลั่นกรองข้อเท็จจริง ระบุไว้ในประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความแพ่งวิธีการที่มีไม่อยู่ในรูปแบบกระบวนการ ที่กระทำอย่างเป็นลำดับขั้นตอน เพื่อกลั่นกรองข้อเท็จจริงในคดีก่อนศาลพิจารณา แต่เป็นวิธีการที่สนับสนุนการสืบพยานในชั้นพิจารณา ดังนั้นหากได้มีการนำเอารูปแบบวิธีการ ที่ใช้ในการกลั่นกรองคดีก่อนศาลพิจารณามาใช้ ประกอบวิธีการกลั่นกรองข้อเท็จจริงที่มีอยู่ในปัจจุบัน ผู้เขียนเห็นว่าจะเป็นประโยน์ต่อกระบวนการพิจารณาคดีแพ่ง ช่วยลดประมาณคดีที่รอการพิจารณาลง และแก้ไขปัญหาความล่าช้าในการพิจารณาคดีแพ่งที่เกิดในปัจจุบันได้อย่างมีประสิทธิภาพ
