ความหลากหลายของสาหร่ายทนร้อนในลำธารน้ำพุร้อนบางแห่งในจังหวัดเชียงใหม่ จังหวัดเชียงราย และจังหวัดแม่ฮ่องสอน

Abstract

การศึกษาความหลากหลายของสาหร่ายทนร้อนดำเนินการในเดือนตุลาคม 2542 และเดือนเมษายน 2543 ในน้ำพุร้อน 7 แห่งที่มีอุณหภูมิสูงสุดเกิน 90 องศาเซลเซียส ได้แก่ น้ำพุร้อนสันกำแพงน้ำพุร้อนฝาง รุ่งอรุณน้ำพุร้อน น้ำพุร้อนเทพพนม และโป่งเดือด ในจังหวัดเชียงใหม่ โป่งน้ำร้อนแม่จันในจังหวัดเชียงราย และน้ำพุร้อนเมืองแปง ในจังหวัดแม่ฮ่องสอน พบสาหร่าย 62 ชนิด เป็นสาหร่ายสีเขียวแกมน้ำเงิน 23 ชนิด สาหร่ายสีเขียว 18 ชนิด และไดอะตอม 21 ชนิด สาหร่ายที่เป็นชนิดเด่น (dominant species) คือ Oscillatoria agardhii Gomont., Oscillatoria angusta Koppe., Oscillatoria boryana Bory ex Gomont., Synechococcus aeruginosus Nag., Diatomella balfouriana Grev., Diatomella parva Manguin และ Surirella linearis W. Sm. จากเอกสารที่มีอยู่พบว่ามี 24 ชนิด เป็นชนิดที่มีรายงานเป็นครั้งแรกสำหรับประเทศไทย (new record) ขณะเดียวกันก็พบว่ามี 1 ชนิดที่คาดว่าน่าจะเป็นชนิดใหม่ของโลก (new species) คือ Cosmarium sp. และมีสาหร่าย 9 พันธุ์ ที่คาดว่าน่าจะเป็นพันธุ์ใหม่ของโลก (new variety) สาหร่ายส่วนใหญ่เป็นสาหร่ายเซลล์เดียว เจริญอยู่ในช่วงอุณหภูมิ 40-69 องศาเซลเซียส pH 8.7-9.9 ในพื้นที่เปิดโล่ง นอกจากนี้พบว่าในจำนวนตัวอย่างทั้งหมดมี 18 ชนิดที่เจริญอยู่ในช่วงอุณหภูมิกว้าง และในจำนวนนี้มี 12 ชนิดที่เป็น hyperthermophile ตัวอย่างสาหร่ายทั้งหมดเก็บรักษาด้วยสารละลายฟอร์มัลดีไฮน์ 4% และเก็บไว้ที่พิพิธภัณฑ์พืช ศ.กสิน สุวตะพันธุ์ ภาควิชาพฤกษศาสตร์ คณะวิทยาศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย พร้อมทั้งได้จัดทำคำบรรยายลักษณะวงศ์ คำบรรยายลักษณะสกุล คำบรรยายลักษณะชนิด รูปวิธานจำแนกวงศ์ รูปวิธานจำแนกสกุล รูปวิธานจำแนกชนิด รวมถึงข้อมูลเกี่ยวกับนิเวศวิทยาการแพร่กระจาย ช่วงอุณภูมิและ pH ที่สาหร่ายสามารถเจริญอยู่ได้ และภาพประกอบ