Abstract:
คำฝอยเป็นพืชสมุนไพรที่มีกรดไลโนเลอิก (Linoleic acid) ซึ่งเป็นกรดไขมันไม่อิ่มตัว ในปริมาณมากกว่าพืชชนิดใด ๆ มีสรรพคุณในการลดไขมันในเส้นเลือด และคอเลสเทอรอล งานวิจัยนี้เป็นการทดลองสกัดดอกคำฝอยแห้งด้วยตัวทำละลาย และนำสารสกัดมาทำเป็นผลิตภัณฑ์ผงแห้ง ด้วยเครื่องอบแห้งแบบหัวฉีดกระจายให้เป็นผงแห้ง งานวิจัยนี้แบ่งออกเป็น 4 ส่วน ได้แก่ ส่วนแรกศึกษาชนิดตัวทำละลายในการสกัดกรดไลโนเลอิก ส่วนที่สองศึกษาถึงตัวแปรต่าง ๆ ที่มีผลต่อการสกัดกรดไลโนเลอิกจากดอกคำฝอยในเครื่องสกัดแบบ batch ระดับปฏิบัติการ คือ ระบบการกวน เวลา อุณหภูมิ และอัตราส่วนน้ำหนักดอกคำฝอยต่อปริมาตรตัวทำละลาย ส่วนที่สามทำการสกัดดอยคำฝอยแห้งในเครื่องสกัดขนาดนำร่อง โดยใช้ภาวะสกัดจากการศึกษาทดลองในเครื่องสกัดแบบ batch ระดับปฏิบัติการ ส่วนที่สี่เป็นการทำแห้งสารสกัดด้วยเครื่องอบแห้งแบบหัวฉีดกระจายให้เป็นผงแห้ง โดยศึกษาปริมาณสารปรุงแต่งที่ทำหน้าที่เป็นสารกันติดต่อปริมาณผลิตภัณฑ์ผง และนำผลการทดลองในภาวะกวนมาหาค่า diffusion coefficient ด้วย diffusion model ผลการทดลองพบว่า เอธานอลความเข้มข้นร้อยละ 95 โดยน้ำหนักเป็นตัวทำละลายที่ดีในการสกัด ภาวะในการสกัดด้วยเครื่องสกัดแบบ batch ระดับปฏิบัติการ คือ สกัดด้วยภาวการณ์กวน ที่อุณหภูมิ 78 องศาเซลเซียส เวลา 30 นาที อัตราส่วนน้ำหนักดอกคำฝอย 1 กรัม ต่อเอธานอลปริมาตร 60 มิลลิลิตร การสกัดในเครื่องสกัดขนาดนำร่อง ได้ผลการสกัดกรดไลโนเลอิกประมาณร้อยละ 85 โดยน้ำหนักของที่มีอยู่ในดอกคำฝอย ที่เวลาสกัด 120 นาที การทำแห้งด้วยเครื่องอบแห้งแบบหัวฉีดกระจายให้เป็นผงแห้งใช้เด็กซตรินเป็นสารกันติด ปริมาณร้อยละ 100 ของน้ำหนักสารสกัด ได้ผลิตภัณฑ์ผงแห้งเป็นสีเหลือง มีสมบัติดูดความชื้นได้ดีมาก ต้องบรรจุผลิตภัณฑ์ที่กันความชื่น ค่า diffusion coefficient (D) ของกรดไลโนเลอิกในดอกคำฝอยที่อุณหภูมิ 40, 60 และ 78 องศาC มีค่า 0.8*10[Superscript -12],2.0*10[Superscript-12] และ5.0*10[Superscript-12] m[Superscript 2]/S ตามลำดับ
