โครงการวิจัยการศึกษารหัสพันธุกรรมในคนไทยที่มีไขมันในเลือดชนิดเอชดีแอลสูงมาก โดยวิธีถอดรหัสและวิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงหน้าที่

Abstract

วัตถุประสงค์: ปัจจัยทางพันธุกรรมที่เกี่ยวข้องกับภาวะเอชดีแอลในเลือดสูงยังไม่เป็นที่เข้าใจแน่ชัด คณะผู้วิจัยทำการถอดรหัสพันธุกรรมยีน 3 ยีน คือ CETP, LIPC และ LIPG ซึ่งสร้างโปรตีน คอเลสเตอริล เอสเทอร์ ทรานสเฟอร์ โปรตีน, เฮบพาติค ไลเปส และ เอนทีเลียล ไลเปส ตามลำดับ ในคนไทยที่มีระดับเอชดีแอลในเลือดสูงมากเทียบกับประชากรกลุ่มควบคุม วิธีดำเนินการวิจัย คณะผู้วิจัยทำการถอดรหัสยีน CETP, LIPC และ LIPG ในส่วนของ exon และ exon-intron junctions เพื่อค้นหาการเปลี่ยนแปลงพันธุกรรมในคนไทย 64 คนที่มีระดับเอชดีแอล ≥ 2.59 มิลลิโมล/ลิตร (100 มิลลิกรัม/เดซิเมตร) และเปรียบเทียบกับผลในประชากรกลุ่มควบคุม 113 คน ผลการวิจัย ใน coding region ของยีน CETP พบมีการเปลี่ยนแปลงที่ไม่เคยมีการรายงานมาก่อน 2 ตำแหน่ง คือ deletion mutation ใน exon 9 (c.785-788 delTCCC หรือ p.Leu262ProfsX31) และ duplication mutation ใน exon 13 (c.1226-1230 dupAGACT หรือ p.Val411ArgX6) และพบการเปลี่ยนแปลงที่ไม่เคยมีการรายงานมาก่อนอีก 4 ตำแหน่งในส่วนของ CETP promoter ได้แก่ 18-bp deletion mutation (g.4989-5006delGGGCGGACATACATATAC) 1 ตำแหน่งและ point mutation 3 ตำแหน่ง (g.4982G > T, g.4961C > T และ g.4659C > T) ในยีน LIPC พบมีการเปลี่ยนแปลงที่ไม่เคยมีการรายงานมาก่อนแบบ missense mutations 2 ตำแหน่ง คือ p.Gly141Ser และ P.Val173Met การเปลี่ยนแปลงทางพันธุกรรมดังกล่าวไม่พบในกลุ่มควบคุมเลย การทดลองทำ site-directed mutagenesis และศึกษาการเปลี่ยนแปลงหน้าที่ในระดับเซลล์ พบว่าการเปลี่ยนแปลง 18-bp deletion mutation mutagenesis และศึกษาการเปลี่ยนแปลงหน้าที่นระดับเซลล์ พบว่าการเปลี่ยนแปลง 18-bp deletion mutation ที่ CETP promoter มีผลทำให้ transcriptional activity ลดลง นอกจากนี้ พบว่าการเปลี่ยนแปลงที่พบบ่อยในยีน CETP คือ p.Asp459Gly หรือ D459G ที่พบบ่อยกว่าอย่างมีนัยสำคัญในกลุ่มคนไข้ที่มีระดับเอชดีแอลสูงเทียบกับกลุ่มควบคุม (23% และ 4% ตามลำดับ, P < 0.0001) สำหรับในยีน LIPGไม่พบการเปลี่ยนแปลงทางพันธุกรรมใหม่ สรุป คณะผู้วิจัยพบการเปลี่ยนแปลงทางพันธุกรรมที่ไม่เคยมีรายงานมาก่อนในยีน CETP และ LIPC ในกลุ่มคนที่มีระดับเอชดีแอลสูง การเปลี่ยนแปลงทางพันธุกรรมในยีน CEPT และ LIIPC ทั้งแบบที่พบใหม่และที่มีการรายงานมาก่อน พบได่ประมาณ 1 ใน 3 ของคนที่มีระดับเอชดีแอลสูงดังกล่าว