หน้าที่การขจัดภาษีซ้อนกรณีธุรกรรมเกี่ยวข้องกับสามประเทศ

Abstract

เสรีภาพในการลงทุน โลกาภิวัฒน์ และพัฒนาการของธุรกรรมระหว่างประเทศที่เพิ่มขึ้น ส่งผลให้ธุรกรรมการลงทุนของสาขาหรือสถานประกอบการถาวรมีจุดเกาะเกี่ยวทางภาษีในสามประเทศ ภาษีซ้ำซ้อนเชิงอำนาจรัฐระหว่างประเทศจึงเกิดขึ้นในธุรกรรมที่เกี่ยวข้องกับสามประเทศ วิทยานิพนธ์ฉบับนี้จึงมุ่งศึกษาปัญหาหน้าที่การขจัดภาษีซ้อนภายใต้ประมวลรัษฎากรและอนุสัญญาเพื่อการเว้นการเก็บภาษีซ้อนของประเทศไทย ในกรณีธุรกรรมเกี่ยวข้องกับสามประเทศซึ่งสถานประกอบการถาวรได้รับเงินได้จากประเทศที่สาม (ทั้งกรณีที่ประเทศไทยส่งออกการลงทุนด้วยการมีสถานประกอบการถาวรในต่างประเทศ หรือกรณีที่ประเทศไทยรับการลงทุนโดยวิสาหกิจต่างประเทศมีสถานประกอบการถาวรในประเทศไทย) และในกรณีธุรกรรมเกี่ยวข้องกับสามประเทศซึ่งสถานประกอบการถาวรมีภาระหนี้ซึ่งสำนักงานใหญ่ได้จ่ายมายังประเทศไทย จากการศึกษาพบว่า ประมวลรัษฎากรและอนุสัญญาเพื่อการเว้นการเก็บภาษีซ้อนของประเทศไทยในปัจจุบันมีข้อจำกัดและไม่สามารถแก้ไขปัญหาการขจัดภาษีซ้อนเชิงอำนาจรัฐในกรณีธุรกรรมเกี่ยวข้องกับสามประเทศซึ่งสถานประกอบการถาวรได้รับเงินได้จากประเทศที่สาม (Typical Triangular Case) แต่กรณีสถานประกอบการถาวรมีภาระหนี้ซึ่งสำนักงานใหญ่ได้จ่ายไปยังประเทศที่สาม (Reverse Triangular Case) ไม่ก่อให้เกิดปัญหาการขจัดภาษีซ้อนของประเทศไทย ด้วยพัฒนาการทางเศรษฐกิจที่เกิดขึ้นและหลักความยืดหยุ่น ภาษีซ้ำซ้อนเชิงอำนาจรัฐในกรณีธุรกรรมเกี่ยวข้องกับสามประเทศ (Typical Triangular Case) ควรได้รับการขจัด เพื่อลดต้นทุนภาระภาษีทั่วโลกอันเป็นการส่งเสริมศักยภาพในการแข่งขันให้กับวิสาหกิจไทย (กรณีประเทศไทยส่งออกการลงทุน) และเพื่อให้เกิดความเป็นกลางทางภาษีและความเป็นธรรมแก่สถานประกอบการถาวรของวิสาหกิจต่างประเทศซึ่งต้องเสียภาษีจากเงินได้ในแหล่งต่างประเทศ รวมถึงเพื่อป้องกันมิให้ผู้เสียภาษีปรับเปลี่ยนรูปแบบการลงทุน อันเป็นการรักษาฐานเงินได้จากประเทศที่สามของประเทศไทย (กรณีประเทศไทยรับการลงทุนจากต่างประเทศ) ด้วยเหตุผลดังกล่าว ผู้เขียนได้เสนอให้แก้ไขปัญหาภาษีซ้อนในกรณีธุรกรรมเกี่ยวข้องกับสามประเทศด้วยวิธีถ้อยทีถ้อยปฏิบัติ (Reciprocity) ซึ่งเป็นวิธีการสองฝ่ายระหว่างประเทศไทยและประเทศภาคีของอนุสัญญาเพื่อการเว้นการเก็บภาษีซ้อน โดยกำหนดให้ประเทศภาคีมีหน้าที่ให้เครดิตภาษีต่างประเทศกับสถานประกอบการถาวร และเสนอให้มีมาตรการป้องกันการแสวงหาประโยชน์จากอนุสัญญาเพื่อการเว้นการเก็บภาษีซ้อนในทางมิชอบโดยคนชาติที่สาม โดยไม่นำแนวทางแก้ไขปัญหาที่เสนอไปใช้กับประเทศภาคีซึ่งจัดเก็บภาษีเงินได้นิติบุคคลในอัตราต่ำหรือประเทศปลอดภาษี หรือโดยการกำหนดข้อจำกัดสิทธิประโยชน์ (Limitation on benefits) ในอนุสัญญาเพื่อการเว้นการเก็บภาษีซ้อน