Abstract:
สิทธิเกษตรกรได้รับการรับรองในสนธิสัญญาระหว่างประเทศว่าด้วยทรัพยากรพันธุกรรมพืชเพื่ออาหารและการเกษตร ตามมาตรา 9 ซึ่งกำหนดให้รัฐสมาชิกรับรองสิทธิเกษตรกร โดยตรากฎหมายภายใน หรือมีมาตรการให้สิทธิแก่เกษตรกรภายในรัฐของตนตามความเหมาะสม จึงทำให้เกิดประเด็นที่เกี่ยวข้อง กับการบังคับใช้สิทธิเกษตรกรภายใต้สนธิสัญญา จากการศึกษาการบังคับใช้สิทธิเกษตรกรของรัฐภาคีต่างๆ พบว่าแนวทางปฏิบัติในการบังคับใช้ กฎหมายภายในและมาตรการ รับรองและคุ้มครองสิทธิเกษตรกรเกี่ยวข้องกับทรัพยากรพันธุกรรมพืชเพื่ออาหารและการเกษตร โดยรัฐภาคีจะให้ความคุ้มครองภูมิปัญญาท้องถิ่น ให้สิทธิในการมีส่วนร่วมการ แบ่งปันผลประโยชน์ที่เกิดขึ้นจากการใช้ทรัพยากรพันธุกรรมพืชเพื่ออาหารและการเกษตรอย่างเท่าเทียม โดยตลอดจนสิทธิที่จะมีส่วนร่วมในการตัดสินใจในระดับชาติในเรื่องเกี่ยวกับการอนุรักษ์และการใช้ทรัพยากรพันธุกรรมพืชเพื่ออาหารและการเกษตร รวมทั้งสิทธิในการเก็บ ใช้แลกเปลี่ยน และขายเมล็ดพันธุ์ และส่วนขยายพันธุ์พืชที่อยู่ในแปลงเกษตรกรรมของตน ซึ่งจากรายงานการปฏิบัติตามสนธิสัญญา ที่เสนอต่อสภาปกครองนั้นพบว่าแนวทางการปฏิบัติมิได้มีการดำเนินการตามกฎหมายหรือมาตรการตามที่ กำหนดไว้แต่อย่างใด อันเนื่องมาจากสนธิสัญญา กำหนดหลักการไว้เพียงกว้างๆ ยังคงขาดแนวทางปฏิบัติ ที่ชัดเจน อย่างไรก็ดีพบว่าต้องอาศัยการร่วมประชุมของรัฐภาคีเพื่อหาแนวทางปฏิบัติของที่แต่ละรัฐจะ ยอมรับร่วมกัน เพื่อเป็นแนวทางปฏิบัติที่ชัดเจนให้กับรัฐภาคีให้สามารถบังคับใช้สนธิสัญญาได้อย่างมี ประสิทธิภาพต่อไป
