Abstract:
จากการศึกษาระบบการระงับข้อพิพาททางภาษีโดยปกติของประเทศไทยนั้น จะเห็นว่ายังมีข้อบกพร่องบางประการ เช่น กระบวนการมีความยุ่งยาก ล่าช้า มีค่าใช้จ่ายสูง ทำให้ผู้เสียภาษีซึ่งนับวันจะตระหนักถึงสิทธิของตนเองมากขึ้นเห็นว่าระบบการระงับข้อพิพาททางภาษีแบบเดิม ยังไม่สามารถคุ้มครองสิทธิและรักษาผลประโยชน์ของตนเองได้อย่างเพียงพอ จึงจำเป็นต้องมีการพิจารณาแนวคิดการระงับข้อพิพาททางเลือกอย่างเช่น วิธีการไกล่เกลี่ยมาใช้ในการระงับข้อพิพาททางภาษีอากร การนำวิธีการไกล่เกลี่ยมาใช้ในการระงับข้อพิพาททางภาษีในชั้นก่อนฟ้องคดีมีข้อดีหลายประการ เช่น ช่วยให้สามารถระงับข้อพิพาททางภาษีได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น กล่าวคือ กระบวนการไกล่เกลี่ยช่วยให้ผู้เสียภาษีระงับข้อพิพาททางภาษีได้อย่างรวดเร็วและประหยัดค่าใช้จ่าย ช่วยลดจำนวนคดีที่จะขึ้นสู่การพิจารณาของคณะกรรมการพิจารณาอุทธรณ์และศาล อีกทั้งเป็นการเพิ่มทางเลือกในการระงับข้อพิพาททางภาษีให้แก่ประชาชน อย่างไรก็ตาม
เมื่อพิจารณาถึงความเหมาะสมในการนำวิธีการไกล่เกลี่ยมาใช้ในการระงับข้อพิพาททางภาษีในชั้นก่อนฟ้องคดีแล้ว เห็นว่าในปัจจุบันประเทศไทยยังไม่มีความพร้อมที่จะนำวิธีการไกล่เกลี่ยมาใช้ในการระงับข้อพิพาททางภาษีในชั้นก่อนฟ้องคดี เนื่องจากปัญหาสำคัญคือการใช้วิธีการไกล่เกลี่ยมาระงับข้อพิพาททางภาษีเป็นการระงับข้อพิพาท โดยอาศัยพื้นฐานของการตกลงใจของทั้งสองฝ่าย จึงหลีกเลี่ยงไม่ได้ที่จะต้องให้เจ้าหน้าที่สามารถใช้ดุลพินิจในการเจรจาตกลงเป็นรายกรณี ซึ่งอาจเป็นช่องทางนำไปสู่การใช้อำนาจโดยมิชอบได้ นอกจากนี้ ประเทศไทยยังขาดกฎหมายรองรับให้กระบวนการไกล่เกลี่ยมีความเป็นธรรม อันจะสร้างความมั่นใจให้ผู้เสียภาษีในการเข้าสู่กระบวนการไกล่เกลี่ย รวมไปถึงประเทศไทยยังขาดองค์กรและหน่วยงานต่างๆ ที่รองรับในการให้บริการด้านการไกล่เกลี่ย และจัดหลักสูตรอบรมผู้ไกล่เกลี่ยทำให้ในทางปฏิบัติ อาจจะประสบปัญหาในการหาบุคคลที่มีคุณสมบัติมาทำหน้าที่เป็นผู้ไกล่เกลี่ยข้อพิพาททางภาษีได้อย่างเพียงพอ อย่างไรก็ตาม จากการที่ศาลภาษีอากรกลางมีระเบียบศาลภาษีอากรกลางว่าด้วยการไกล่เกลี่ย เพื่อยังให้เกิดการประนีประนอมยอมความ พ.ศ. 2545 ใช้อยู่ในปัจจุบัน แต่พบว่าที่ผ่านมายังไม่ค่อยมีการนำไปใช้มากเท่าที่ควร จึงเห็นควรที่น่าจะมีการพัฒนาระเบียบดังกล่าวต่อไปเพื่อให้มีขอบเขตการใช้ที่กว้างขวางมากขึ้น ซึ่งอาจทำให้เกิดการไกล่เกลี่ยก่อนการพิจารณาคดีได้
