Abstract:
วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มุ่งศึกษาวิเคราะห์แนวคิดในการตรวจสอบความชอบด้วยรัฐธรรมนูญของคำพิพากษาของศาลโดยศาลรัฐธรรมนูญ ทั้งนี้ได้ทำการศึกษาถึงแนวคิดในการตรวจสอบความชอบด้วยรัฐธรรมนูญของคำพิพากษาของศาลโดยศาลรัฐธรรมนูญแห่งสหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนีและการปฏิบัติหน้าที่ตามบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญโดยศาลรัฐธรรมนูญของประเทศไทย อีกทั้งการคุ้มครองสิทธิเสรีภาพของประชาชนตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทยฉบับปัจจุบันโดยศาลยุติธรรม เพื่อนำมาวิเคราะห์การนำระบบตรวจสอบความชอบด้วยรัฐธรรมนูญของคำพิพากษาของศาลโดยศาลรัฐธรรมนูญมาปรับใช้ในประเทศไทย จากการศึกษาพบว่า "คำร้องทุกข์ตามรัฐธรรมนูญ" ที่บัญญัติไว้ในรัฐธรรมนูญแห่งสหพันธ์สาธารณรัฐเยอรมนีนั้น เป็นกลไกที่มีความสำคัญ ซึ่งใช้ในการตรวจสอบความชอบด้วยรัฐธรรมนูญของคำพิพากษาของศาลอื่น ๆ โดยศาลรัฐธรรมนูญแห่งสหพันธ์ฯ และจากการศึกษาการปฏิบัติหน้าที่ของศาลรัฐธรรมนูญของประเทศไทยพบว่ามีปัญหาอยู่หลายประการที่สมควรได้รับการแก้ไข เช่น เรื่องวิธีพิจารณาความ มาตรฐานคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ ความเป็นอิสระของศาลรัฐธรรมนูญ ปัญหาเรื่องความชอบด้วยรัฐธรรมนูญของคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญเป็นต้น นอกจากนี้ จากการศึกษาการทำคำพิพากษาของศาลยุติธรรมพบว่ามีกระบวนการตรวจสอบหลายประการก่อนที่คำพิพากษาจะถึงที่สุด เช่นการให้สิทธิคู่ความโต้แย้งคัดค้านว่ากฎหมายที่ใช้บังคับแก่คดีขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญ การตรวจร่างคำพิพากษาโดยกองผู้ช่วยในศาลสูง การอุทธรณ์และการฎีกาคำพิพากษา เป็นต้น ทำให้ความเป็นไปได้ที่คำพิพากษาของศาลยุติธรรมจะขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญมีน้อยมาก จึงเห็นสมควรนำข้อมูลที่ได้จากการศึกษาดังกล่าวมาวิเคราะห์ถึงความเป็นไปได้ในการนำระบบการตรวจสอบความชอบด้วยรัฐธรรมนูญของคำพิพากษาของศาลโดยศาลรัฐธรรมนูญมาปรับใช้ในประเทศไทยว่ามีความจำเป็นหรือไม่เพียงใด
