Abstract:
ศึกษากลุ่มผู้ประกอบวิชาชีพนักหนังสือพิมพ์และกลุ่มผู้บริโภคสื่อ เกี่ยวกับทัศนะการจัดตั้งองค์กรตรวจสอบกันเอง ที่มีประสิทธิภาพในการตรวจสอบเพื่อสร้างความเชื่อมั่น และไว้วางใจต่อสาธารณะชน ศึกษากลุ่มผู้ประกอบวิชาชีพนักหนังสือพิมพ์และกลุ่มผู้บริโภคสื่อ ที่มีพื้นฐานการศึกษา สถานะภาพทางสังคมที่เป็นฐานข้อมูล ในการสร้างความเชื่อมั่นและไว้วางใจต่อองค์กรตรวจสอบกันเอง และศึกษาองค์กรตรวจสอบกันเองที่ตั้งขึ้นในปี พ.ศ. 2540 ภายใต้ชื่อ "สภาการหนังสือพิมพ์แห่งชาติ" ในแง่ของปัจจัยสนับสนุนและปัจจัยอุปสรรค อาทิ สัดส่วนของคณะกรรมการ กฎระเบียบ กลไกการควบคุมกันเอง และความสัมพันธ์ของผู้ประกอบวิชาชีพ ในการสร้างความเชื่อมั่นและไว้วางใจในการตรวจสอบกันเอง ผลการวิจัยพบว่า องค์ประกอบของสถานภาพของกลุ่มผู่ประกอบวิชาชีพนักหนังสือพิมพ์ มีบทบาทสำคัญในการแสดง ทัศนะที่มีต่อสภาการหนังสือพิมพ์ ส่วนการศึกษาไม่มีอิทธิพลต่อการแสดงทัศนะในประเด็นดังกล่าว ส่วนกลุ่มผู้บริโภคข่าวสารที่มีบทบาทต่อการแสดงทัศนะสภาการหนังสือพิมพ์ คือการศึกษาและสถานภาพที่ดำรงอยู่ในขณะนั้น ซึ่งในทัศนะของกลุ่มผู้ประกอบวิชาชีพทั้ง 6 กลุ่ม มีทัศนะเกี่ยวกับองค์กรตรวจสอบกันเองอยู่ 2 ประเด็น คือ ประเด็นที่หนึ่งผู้ประกอบวิชาชีพจะต้องอยู่ในบรรทัดฐานทางจริยธรรมเดียวกัน เพื่อสร้างความเชื่อมั่นและความไว้วางใจในการปฏิบัติงาน ซึ่งจะต้องเกิดจากความร่วมมือของผู้ประกอบวิชาชีพในการละเมิดกฎจริยธรรม ประเด็นที่สองผู้อ่านมีบทบาทสำคัญในการกำหนดเนื้อหาสาระ ของผู้ประกอบวิชาชีพได้ ดังนั้น ผู้อ่านจะต้องเปลี่ยนแปลงการอ่านหนังสือพิมพ์ที่มีเนื้อหาสาระ แต่สำหรับผู้บริโภคส่วนใหญ่ยังมีบางกลุ่มที่ต้องการอ่านหนังสือพิมพ์ ที่ละเมิดทางจริยธรรมอย่างสูงเหมือนกัน ส่วนกลุ่มผู้บริโภคข่าวสารมองอยู่เพียงประเด็นเดียวคือ สภาการหนังสือพิมพ์จะเป็นที่พึ่งของประชาชนได้มากน้อยเพียงไหน ก็ขึ้นอยู่กับประสิทธิภาพทางการทำงานและกฎระเบียบที่ทางผู้ประกอบวิชาชีพ จะมีมาตรการในการสร้างความเชื่อมั่นและความไว้วางใจได้อย่างไร ในส่วนของความเชื่อมั่นและไว้วางใจของกลุ่มผู้ประกอบวิชาชีพนักหนังสือพิมพ์มีความเชื่อมั่นและไว้วางใจมากกว่ากลุ่มผู้บริโภคข่าวสาร ส่วนปัจจัยสนับสนุนในการสร้างความเชื่อมั่นและไว้วางใจ ขึ้นอยู่กับหลายประเด็น ได้แก่ ปัจจัยในการควบคุมตนเอง ปัจจัยทางศีลธรรมและสังคม ปัจจัยในการรับเรื่องร้องทุกข์ กลั่นกรอง ตรวจสอบและแจ้งข่าวสารซึ่ง ประเด็นดังกล่าว จะเป็นปัจจัยสนับสนุนสภาการหนังสือพิมพ์ในการปฏิบัติงาน ส่วนปัจจัยอุปสรรคทั่วไป ได้แก่ ปัจจัยค่านิยมเกี่ยวกับ "แมลงวันไม่ตอมแมลงวัน" ปัจจัยระบบนายทุน ปัจจัยอำนาจทางการเมือง ปัจจัยมาตรการทางกฎหมาย ปัจจัยการควบคุมผู้ประกอบวิชาชีพนักหนังสือพิมพ์ในส่วนท้องถิ่น ส่วนปัจจัยอุปสรรคในธรรมนูญสภาการหนังสือพิมพ์ ได่แก่ ปัจจัยจำนวนสัดส่วน ปัจจัยระบบอุปถัมภ์ ปัจจัยระบบปัจเจกชน ปัจจัยการขาดจิตสำนึกทางด้านจริยธรรม ปัจจัยจริยธรรมเป็นเพียงแค่อุดมการณ์ของวิชาชีพเท่านั้น
