Abstract:
การสอบสวนเป็นกระบวนการรวบรวมพยานหลักฐานเพื่อการค้นหาความจริงในคดีอาญาชั้นเจ้าพนักงาน ซึ่งการค้นหาความจริงจะต้องเป็นไปตามหลักการรับฟังความทุกฝ่าย ดังนั้น การดำเนินคดีอาญาในชั้นก่อนฟ้องพนักงานสอบสวนจึงต้องรวบรวมพยานหลักฐานทุกชนิดเพื่อให้ได้ข้อเท็จจริงเกี่ยวกับความผิดที่ถูกกล่าวหามากที่สุดทั้งพยานหลักฐานเพื่อพิสูจน์ความผิดและเพื่อพิสูจน์ความบริสุทธิ์ของผู้ต้องหา ไม่ใช่รวบรวมพยานหลักฐานเพื่อพิสูจน์ให้เห็นความผิดของผู้ต้องหาเพียงอย่างเดียว ทั้งนี้ เนื่องจากในชั้นสอบสวนย่อมถือว่า ผู้ต้องหายังเป็นผู้บริสุทธิ์อยู่จนกว่าจะมีคำพิพากษาถึงที่สุด ประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา ซึ่งเป็นกฎหมายแม่บทที่วางหลักการดำเนินคดีอาญา แม้ปัจจุบันจะมีการแก้ไขปรับปรุงประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา ๑๓๑ และมาตรา ๑๓๔ เพื่อให้มีการรวบรวมพยานหลักฐานฝ่ายผู้ต้องหาในชั้นสอบสวน แต่พบว่าปัจจุบันการรวบรวมพยานหลักฐานฝ่ายผู้ต้องหายังมีอุปสรรคข้อขัดข้องในการบังคับใช้ ทั้งนี้ เนื่องจากเป็นหลักการใหม่ที่แตกต่างจากแนวปฏิบัติเดิมของพนักงานสอบสวน และมาตรา ๑๓๑ ก็เป็นเพียงหลักทั่วไปของการสอบสวนเท่านั้น การจะรวบรวมพยานหลักฐานใด ๆ ยังเป็นดุลพินิจของพนักงานสอบสวน นอกจากนั้น ข้อบังคับของกระทรวงมหาดไทย ระเบียบ คำสั่ง ของสำนักงานตำรวจแห่งชาติก็ยังไม่สอดคล้องกับหลักกฎหมายที่ได้แก้ไขใหม่ ตลอดจนยังมีปัญหาด้านระบบงานและทัศนคติของพนักงานสอบสวนที่ไม่เปลี่ยนแปลง ไปตามเจตนารมณ์ของกฎหมายอีกด้วย ดังนั้น จึงสมควรแก้ไขเพิ่มเติมและปรับปรุงกฎหมาย ข้อบังคับ ระเบียบ ให้มีความชัดเจน ส่งเสริมให้ผู้ต้องหาเสนอพยานหลักฐานของตนในชั้นสอบสวนตามหลักการรับฟังความทุกฝ่าย รวมทั้งยกระดับสถานภาพและบทบาทพนักงานสอบสวนเป็นเจ้าพนักงานกึ่งตุลาการ เพื่อให้การคุ้มครองสิทธิของผู้ต้องหาอย่างเต็มที่ตั้งแต่ชั้นพนักงานสอบสวน
