ขอบเขตความรับผิดฐานเจ้าพนักงานปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบ : ศึกษาการปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบของผู้พิพากษา

Abstract

ผู้พิพากษาเป็นผู้ใช้อำนาจตุลาการของรัฐ ซึ่งในระหว่างปฏิบัติหน้าที่อาจมีการใช้ดุลพินิจโดยมิชอบเกิดขึ้นได้โดยเฉพาะการใช้ดุลพินิจที่มิชอบในระหว่างการพิจารณาคดี แต่เนื่องจากผู้พิพากษามีหลักจำกัดความรับผิดหลายประการ ทำให้ขอบเขตความรับผิดในการปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบของผู้พิพากษาจึงยังมีความไม่ชัดเจน ทำให้เกิดปัญหาในกรณีที่ผู้พิพากษาใช้ดุลพินิจที่มิชอบในการปฏิบัติหน้าที่ว่าสามารถจะนำบทบัญญัติตามประมวลกฎหมายอาญาฐานเป็นเจ้าพนักงานปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบอันเป็นบทบัญญัติทั่วไปมาบังคับใช้กับกรณีดังกล่าวได้และมีความเหมาะสมหรือไม่ จากการศึกษาในเรื่องอำนาจ หน้าที่ หลักจำกัดความรับผิดและความรับผิดพบว่าผู้พิพากษาสามารถใช้ดุลพินิจในการพิจารณาคดีได้อย่างอิสระเพื่ออำนวยความยุติธรรมแก่ประชาชนได้อย่างแท้จริง แม้เป็นดุลพินิจที่มิชอบผู้พิพากษาก็ไม่ต้องรับผิดในทางอาญา ดังนั้นขอบเขตของการปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบของผู้พิพากษาจึงจำกัดอยู่ที่การปฏิบัติหน้าที่นอกเหนือจากการพิจารณาคดี ในต่างประเทศการลงโทษผู้พิพากษามิได้ให้ความสำคัญกับสถานะความเป็นเจ้าพนักงานแต่พิจารณาจากการปฏิบัติหน้าที่ว่ากระทำเพื่อประโยชน์ของรัฐหรือไม่จึงไม่เกิดปัญหาการตีความคำว่าเจ้าพนักงานและการฟ้องร้อง ผู้พิพากษาตามประมวลกฎหมายอาญาเป็นเรื่องสำคัญอาจทำให้เกิดความเสื่อมศรัทธาในสถาบันตุลาการและตัวผู้พิพากษาได้ วิทยานิพนธ์นี้จึงได้เสนอแนวทางแก้ไขปัญหา โดยควรแยกการปฏิบัติหน้าที่ในทางตุลาการออกจากการปฏิบัติหน้าที่ในทางบริหาร คณะกรรมการตุลาการควรมีหลักเกณฑ์ระเบียบที่ชัดเจนในเรื่องการลงโทษผู้พิพากษาในการใช้ดุลพินิจโดยมิชอบในทางพิจารณาคดี โดยกระบวนการไต่สวนและลงโทษควรเปิดเผยต่อประชาชน และคณะกรรมการตุลาการควรมีบุคคลภายนอกเข้าร่วมเป็นกรรมการด้วย นอกจากนี้ ในการคัดเลือกผู้พิพากษาคณะกรรมการตุลาการควรคัดเลือกจากผู้ที่มีประสบการณ์ในการว่าความมาอย่างดีโดยอาจคัดเลือกมาจากทนายความที่มีความรู้และความสามารถสูงมีความประพฤติดีและมีฐานะมั่นคงแล้ว ส่วนเนติบัณฑิตยสภาซึ่งเป็นองค์กรภายนอก ควรมีส่วนในการควบคุมการปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบของผู้พิพากษาด้วย เนื่องจากผู้พิพากษาต้องเป็นผู้ที่เป็นสมาชิกของเนติบัณฑิตยสภา เมื่อสมาชิกของเนติบัณฑิตยสภาประพฤติตนไม่เหมาะสมตามข้อบังคับที่เนติบัณฑิตยสภากำหนดอาจถูกพิจารณาลงโทษได้ และประการสำคัญควรมีการปลูกฝังจริยธรรมให้กับ ผู้พิพากษาและส่งเสริมผู้พิพากษาในการค้นหาความรู้ให้มากขึ้น ศาลยุติธรรมต้องรับบทบาททางด้านศีลธรรมและจริยธรรมภายใต้กฎหมายซึ่งเป็นสิ่งที่ต้องใช้ตรวจสอบผู้พิพากษาเพื่อป้องกันการปฏิบัติหน้าที่โดยมิชอบ