Abstract:
ศึกษากลวิธีการแสดงเป็นนางวิฬาร์ ในละครนอกเรื่อง ไชยเชษฐ์ เกี่ยวกับความเป็นมาของบทบาทการแสดงของนางวิฬาร์ องค์ประกอบของการรำของนางวิฬาร์ กระบวนท่ารำ และกลวิธีการรำของนางวิฬาร์ โดยศึกษาจากการรวบรวมข้อมูลจากหนังสือ เอกสารทางวิชาการและบทความที่เกี่ยวข้องจากแหล่งข้อมูลต่างๆ จากการสัมภาษณ์อาจารย์นพรัตน์ หวังในธรรม อาจารย์เฉลิมศักดิ์ เย็นสำราญ ศึกษาจากการแสดงจริงและวีดีทัศน์การแสดง รวมถึงการฝึกปฏิบัติท่ารำ ผลการศึกษาพบว่า นางวิฬาร์เป็นตัวนางที่เป็นแมวหรือสัตว์เดียรัจฉาน มีความสามารถและความรู้สึกนึกคิดแบบมนุษย์ เป็นพี่เลี้ยงคอยรับใช้และช่วยเหลือนางสุวิญชาตลอดทั้งเรื่อง นางวิฬาร์มีบทบาทเด่น 3 ตอน คือตอนอุบายนางทั้งเจ็ด ตอนพบพระโอรส และตอนนางแมวเย้ยซุ้ม ละครนอกเรื่องไชยเชษฐ์นิยมแสดงมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยาจนถึงปัจจุบัน โดยมีเนื้อเรื่องย่อคือ พระไชยเชษฐ์คิดว่านางสุวิญชาคลอดลูกเป็นท่อนไม้จึงขับไล่นางสุวิญชา โดยมีนางวิฬาร์ติดตามไปด้วย เมื่อพระไชยเชษฐ์ออกติดตามนางสุวิญชา ลักษณะท่ารำของนางวิฬาร์เลียนแบบธรรมชาติของแมว เน้นการรำตีบทสอดแทรกอารมณ์ด้วยท่าทางการแสดงท่ารำมักรำแบบร้อนรน สะบัดสะบิ้ง ลอยหน้า ห่มเข่าแรง โน้มลำตัวไปข้างหน้ามาก กระโดดลอยตัว การรำบางท่าสอดแทรกกิริยาการกระแอมกระไอ และส่งเสียงร้องอย่างแมว หลักอันเป็นกลวิธีการรำคือ นางแมวต้องแสดงออกทางสีหน้า สื่อออกมาด้วยดวงตา แต่การแสดงออกทางแววตานั้นต้องมีความสอดคล้องกับหน้าตาที่แสดงด้วย กลวิธีการแสดงที่ผู้แสดงที่เป็นมนุษย์ต้องแสดงความเป็นแมว คือการจินตนาการณ์ว่าตนเองเป็นแมวจริง ๆ ซึ่งมีพื้นฐานมาจากการเข้าใจในบทละครอย่างท่องแท้และการเรียนรู้พฤติกรรมของแมวตามธรรมชาติ จะเป็นส่วนเสริมบุคลิกของนางวิฬาร์ให้ชัดเจนมากกระทั่งผู้ชมเข้าใจว่าเป็นแมวจริงๆ การวิจัยกลวิธีการรำของตัวละครที่มีบุคลิกพิเศษมีน้อยมาก ควรมีการวิจัยในลักษณะนี้เพิ่มขึ้นเพื่อเป็นประโยชน์แก่วงการนาฏยศิลป์ต่อไป
