การติดตามทวงหนี้อย่างเป็นธรรม : ศึกษาเปรียบเทียบกฎหมายของสหรัฐอเมริกาและกฎหมายไทย

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มุ่งศึกษาถึงกฎหมายเกี่ยวกับการติดตามทวงหนี้อย่างเป็นธรรม โดยเฉพาะอย่างยิ่งหลักเกณฑ์และสาระสำคัญของกฎหมายเกี่ยวกับวิธีปฏิบัติในการติดตามทวงหนี้อย่างเป็นธรรม ค.ศ.1978 ของสหรัฐอเมริกา รวมทั้งศึกษาถึงกฎหมายไทยที่มีผลใช้บังคับในเรื่องของการติดตามทวงหนี้ในปัจจุบัน ผลการศึกษาพบว่ากฎหมายเกี่ยวกับวิธีปฏิบัติในการติดตามทวงหนี้อย่างเป็นธรรม ค.ศ.1978 ของสหรัฐอเมริกา ได้กำหนดหลักเกณฑ์, ข้อควรปฏิบัติ ตลอดจนข้อห้ามปฏิบัติต่างๆ ที่ใช้บังคับสำหรับผู้ประกอบธุรกิจรับจ้างติดตามทวงหนี้ที่เป็นบุคคลภายนอกไว้เป็นการเฉพาะ ในขณะที่ประเทศไทยยังไม่มีกฎหมายที่มีผลใช้บังคับกับผู้ประกอบธุรกิจรับจ้างติดตามทวงหนี้ในเรื่องวิธีการติดตามทวงหนี้จากลูกหนี้อย่างเป็นธรรมไว้เป็นการเฉพาะ ทำให้ต้องใช้ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ลักษณะละเมิด, ประมวลกฎหมายอาญา, ประกาศธนาคารแห่งประเทศไทย, พระราชบัญญัติทนายความ ตลอดจนแนวปฏิบัติในการติดตามทวงถามหนี้ซึ่งออกโดยธนาคารแห่งประเทศไทย บังคับกับวิธีการติดตามทวงหนี้ของผู้ประกอบธุรกิจรับจ้างติดตามทวงหนี้แล้วแต่กรณี อย่างไรก็ตาม ในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์และประมวลกฎหมายอาญาได้ใช้บังคับมาเป็นระยะเวลานานแล้ว และบทบัญญัติมีลักษณะที่ให้ความคุ้มครองเป็นการทั่วไป มิได้จำเพาะเจาะจงในเรื่องการติดตามทวงหนี้ไว้โดยเฉพาะ จึงไม่มีความทันสมัยและกลไกการบังคับใช้กฎหมายไม่เอื้อประโยชน์ต่อลูกหนี้ในฐานะที่เป็นผู้บริโภค ทำให้ไม่อาจให้ความคุ้มครองและเยียวยาลูกหนี้ที่ได้รับความเสียหายจากการติดตามทวงหนี้อย่างไม่เป็นธรรมเท่าใดนัก นอกจากนี้ประกาศธนาคารแห่งประเทศไทยที่เกี่ยวข้องกับเรื่องติดตามทวงหนี้ก็มีขอบเขตการบังคับใช้เพียงแค่ผู้ติดตามทวงหนี้ที่เป็นเจ้าหนี้เท่านั้น มิได้รวมไปถึงผู้ติดตามทวงหนี้ที่เป็นบุคคลภายนอกด้วย และถึงแม้ว่าธนาคารแห่งประเทศไทยจะได้จัดทำแนวปฏิบัติในการติดตามทวงถามหนี้ใช้บังคับในเบื้องต้นแล้ว แต่แนวปฏิบัติดังกล่าวยังมีปัญหาเกี่ยวกับสภาพบังคับ หลักเกณฑ์ในส่วนเนื้อหาบางประการ ตลอดจนมาตรการกำหนดโทษ ด้วยเหตุนี้ ผู้ติดตามทวงหนี้ที่เป็นบุคคลภายนอกจึงอาจไม่ต้องรับผิดได้ในบางกรณี และยังคงใช้วิธีการที่ไม่เป็นธรรมในการติดตามทวงหนี้จากลูกหนี้ได้อยู่ต่อไป ทำให้ลูกหนี้ตกอยู่ในฐานะที่เสียเปรียบอย่างมาก ดังนั้นปัญหาที่เป็นข้อจำกัดทางกฎหมายดังกล่าวนี้จึงเป็นอุปสรรคที่สำคัญในการคุ้มครองสิทธิของลูกหนี้จากการใช้วิธีการติดตามทวงหนี้อย่างไม่เป็นธรรมในประเทศไทย ผู้เขียนจึงได้เสนอแนะให้นำหลักการของกฎหมายเกี่ยวกับวิธีปฏิบัติในการติดตามทวงหนี้อย่างเป็นธรรม ค.ศ.1978 ของสหรัฐอเมริกา มาประยุกต์ใช้เป็นแนวทางในการออกกฎหมายเฉพาะสำหรับประเทศไทยเท่าที่เหมาะสม เพื่อใช้บังคับกับวิธีการติดตามทวงหนี้โดยบุคคลภายนอกอย่างเป็นธรรมในประเทศไทย ทั้งนี้ เพื่อให้กฎหมายสามารถคุ้มครองสิทธิของลูกหนี้ในฐานะที่เป็นผู้บริโภคมากยิ่งขึ้น ตลอดจนให้ความเป็นธรรมแก่ลูกหนี้ที่สุจริตได้อย่างแท้จริงด้วย