ความรับผิดทางอาญาในการใช้เซลล์ต้นกำเนิดของมนุษย์เพื่อการวิจัยทดลอง

Abstract

การใช้เซลล์ต้นกำเนิดมนุษย์ในงานวิจัยทดลองทางวิทยาศาสตร์ของประเทศไทยที่เกิดขึ้นในปัจจุบัน นวัตกรรมเหล่านี้ได้มีการนำสิ่งต่าง ๆ จากร่างกายมนุษย์มาใช้ในการวิจัยทดลองด้วยวิธีทางวิทยาศาสตร์ จนส่งผลกระทบต่อสิทธิและเสรีภาพ ตลอดจนศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์ เนื่องจากไม่มีกฎหมาย และแนวทางปฏิบัติทางด้านจริยธรรมที่เหมาะสม ในเรื่องของการได้มาซึ่งตัวอ่อนของมนุษย์เพื่อแยกสกัดเซลล์ต้นกำเนิดตัวอ่อน (Embryonic stem cell) และแหล่งที่มาของเซลล์ต้นกำเนิดร่างกายมนุษย์ (Adult stem cell) รวมถึงกรอบวัตถุประสงค์ของนักวิจัยที่ไร้ขอบเขต ในการลักลอบทำสำเนาพันธุ์กรรมมนุษย์ และงานวิจัยที่ขัดต่อความสงบเรียบร้อยและศีลธรรมอันดี ตลอดจนความเชื่อและศาสนาของคนในสังคม ซึ่งปัญหาดังกล่าวเกิดจากงานวิจัยที่ขาดการตรวจสอบโดยกฎหมาย รวมถึงการป้องกันความเสี่ยงอันตรายที่อาจเกิดขึ้นแก่เจ้าของเซลล์และตัวอ่อน และการทำลายตัวอ่อนที่ไม่คำนึงถึงความจำเป็นและเหตุผลในการประยุกต์ใช้ให้เกิดประโยชน์แก่มนุษย์จากนักวิทยาศาสตร์ แพทย์หรือบุคคลอื่น ๆ นอกจากนี้ยังไม่มีหลักประกันการปฏิบัติของนักวิจัยในการใช้เซลล์ต้นกำเนิดเพื่องานวิจัยทดลอง ทั้งทางด้านความรับผิดทางกฎหมายอาญา และความถูกต้องเหมาะสมทางด้านจริยธรรมหรือชีวจริยธรรม อันเป็นการสนับสนุนให้การวิจัยทดลองเซลล์ต้นเกิดประสพความสำเร็จจากการศึกษากฎหมายอันเกี่ยวกับการใช้เซลล์ต้นกำเนิดเพื่อการวิจัยทดลองของประเทศ อังกฤษ สหรัฐอเมริกา ฝรั่งเศส และสิงค์โปร์ มีหลักการที่สำคัญอย่างหนึ่ง ก็คือ การได้มาซึ่งตัวอ่อนและแหล่งที่มาซึ่งเซลล์ต้นกำเนิดจะต้องได้รับความยินยอมโดยบอกกล่าวก่อน (Informed consent) จากเจ้าของตัวอ่อนและเซลล์ต้นกำเนิด นอกจากนั้นตัวอ่อนที่จะนำมาใช้แยกสกัดเซลล์ต้นกำเนิดจะต้องไม่มีอายุ เกินไปกว่า 14 วันนับจากวันที่ปฏิสนธิ และจะต้องได้รับใบอนุญาตจากคณะกรรมการตรวจสอบทางด้านจริยธรรมที่มีอำนาจหน้าที่โดยกฎหมาย การใช้เซลล์ต้นกำเนิดตัวอ่อนจะต้องมีกฎ ระเบียบ และเงื่อนไขที่สำคัญ ในการปฏิบัติต่อสิ่งที่จะนำมาใช้เพื่อการวิจัยทดลองเหล่านี้ ภายใต้หลักจริยธรรมสากลของ Belmont report อันได้แก่ หลักการเคารพต่ออัตตภาพของบุคคล หลักประโยชน์และไม่ก่อให้เกิดอันตราย หลักการยุติธรรม และหลักจริยธรรมตามปฏิญาณเฮลซิงกิของ World Medical Association รวมถึงหลักจริยธรรมและข้อเสนอแนะขององค์การ UNESCO ที่เกี่ยวข้องกับการวิจัยทดลองดังกล่าว เพิ่มพูนองค์ความรู้ และทฤษฎีใหม่ทางด้านวิทยาศาสตร์ให้เกิดประโยชน์สูงสุด การนำหลักเกณฑ์ความรับผิดทางอาญาของประเทศต่าง ๆ อันเกี่ยวข้องกับการได้มาและแหล่งที่มาซึ่งเซลล์ต้นกำเนิดสำหรับการวิจัยทดลองทางวิทยาศาสตร์ เพื่อมาประยุกต์ใช้ให้เกิดเป็นแนวทางปฏิบัติต่อการใช้เซลล์ต้นกำเนิดของประเทศไทยจึงเป็นสิ่งที่จำเป็นอย่างยิ่งในการรับรองคุ้มครองรวมถึงการป้องกันการกระทำอันอาจเกิดขึ้นจากการวิจัยและทดลองที่ร่างพระราชบัญญัติการตั้งครรภ์โดยอาศัยเทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์ทางการแพทย์ พ.ศ...ไม่ได้ครอบคลุมถึง อาทิเช่น ประเทศอังกฤษในเรื่องของการบิดเบือนข้อมูลหรือให้ข้อมูลอย่างสะเพร่าในการขอใบอนุญาตนำตัวอ่อนที่เพาะเลี้ยงไว้หรือใช้ตัวอ่อนเพื่อสกัดเซลล์ต้นกำเนิด ประเทศสหรัฐอเมริกาในเรื่องของกฎ 14 วัน (Rule fourteen days) สำหรับตัวอ่อนและการกำหนดความรับผิดทางอาญาจากการกระทำหรือพยายามกระทำสำเนาพันธุกรรมมนุษย์ รวมถึงการสมคบหรือมีส่วนร่วมในการกระทำหรือพยายามกระทำดังกล่าว ประเทศฝรั่งเศสในเรื่องของเงื่อนไขการใช้ตัวอ่อนเพื่อให้ได้มาซึ่งเซลล์ต้นกำเนิดภายใต้กฎหมายที่มีข้อกำหนดทางด้านหลักชีวจริยธรรมอย่างเคร่งครัด ประเทศสิงคโปร์ในเรื่องของการใช้ตัวอ่อนที่กำหนดคำนิยาม “ตัวอ่อนมนุษย์ที่ถูกห้าม” เพื่อแยกสกัดเซลล์ต้นกำเนิดตัวอ่อนออกมาไว้อย่างชัดเจน ตามที่ผู้เขียนได้นำเสนอไว้ในบทสรุปและข้อเสนอแนะของวิทยานิพนธ์เล่มนี้