Abstract:
การศึกษาวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาผลกระทบที่เกิดจากการใช้นโยบายภาษีสรรพสามิตในระดับต่างๆโดยใช้ข้อมูลแบบอนุกรมเวลาของปริมาณและมูลค่าการใช้สารเคมีทางการเกษตรซึ่งแบ่งออกเป็น สารกำจัดศัตรูพืชและปุ๋ยเคมีในช่วงปี 2539 – 2549 วิธีการศึกษาโดยการประมาณค่าการใช้สารเคมีจากสมการอุปสงค์และทำการประมาณค่าความยืดหยุ่นของอุปสงค์การใช้ต่อราคา แล้วทำการประมาณค่าผลกระทบภายนอกต่อสังคมในรูปของสุขภาพและสิ่งแวดล้อม เพื่อเป็นแนวทางในการกำหนดระดับอัตราภาษีของสารกำจัดศัตรูพืชและปุ๋ยเคมี สำหรับสารกำจัดศัตรูพืชจะแบ่งอัตราภาษีออกเป็น 4 ระดับตามระดับของผลกระทบภายนอกที่เกิดขึ้นคือร้อยละ 20, 25, 30 และ 35 ของมูลค่าการใช้ ในทำนองเดียวกัน อัตราภาษีของปุ๋ยเคมีจะแบ่งเป็นร้อยละ 10, 15, 20 และ 25 ของมูลค่าการใช้ จากผลการศึกษาพบว่าความยืดหยุ่นของอุปสงค์การใช้ต่อราคาของสารกำจัดศัตรูพืชและปุ๋ยเคมีมีค่าใกล้เคียงกับการศึกษาอื่น ในการศึกษานี้ความยืดหยุ่นมีค่าเท่ากับ -0.90 และ -0.47 ตามลำดับ การใช้นโยบายภาษีสารกำจัดศัตรูพืชในอัตราร้อยละ 20, 25, 30 และ 35 มีผลทำให้ราคาสารกำจัดศัตรูพืชเพิ่มขึ้นร้อยละ 28, 38, 49 และ 63 ซึ่งส่งผลให้อุปสงค์การใช้ลดลงร้อยละ 25, 34, 44 และ 56 ตามลำดับ และผลจากการใช้นโยบายภาษีปุ๋ยเคมีที่ร้อยละ 10, 15, 20 และ 25 มีผลทำให้ราคาปุ๋ยเคมีเพิ่มขึ้นร้อยละ 12, 20, 28 และ 38 ซึ่งส่งผลให้อุปสงค์ลดลงร้อยละ 6, 9, 13 และ 18 ตามลำดับ ในกรณีที่ไม่มีการเก็บภาษีเช่นในปัจจุบัน ผลจากการประมาณค่าผลกระทบภายนอกขั้นต่ำโดยอิงข้อมูลด้านสุขภาพและสิ่งแวดล้อมจากหน่วยงานที่รับผิดชอบพบว่า ผลกระทบภายนอกขั้นต่ำของสารกำจัดศัตรูพืชมีค่าเท่ากับ 4,166 ล้านบาทต่อปี ส่วนของปุ๋ยเคมีมีค่าเท่ากับ 5,054 ล้านบาทต่อปี ถ้ามีการเก็บภาษีตามแนวทางการศึกษานี้จะทำให้มูลค่าผลกระทบภายนอกของสารกำจัดศัตรูพืชลดลงร้อยละ 29, 54, 81, 127 และลดลงร้อยละ 6, 9, 13, 18 สำหรับปุ๋ยเคมี ส่วนผลต่อรายได้รัฐนั้น การเก็บภาษีมีผลทำให้รายได้ของรัฐเพิ่มขึ้น ในกรณีของสารกำจัดศัตรูพืชการเก็บภาษีในแต่ละระดับทำให้รัฐมีรายได้เท่ากับ 7,071 8,399 9,230 และ 9,218 ล้านบาท ส่วนปุ๋ยเคมีการเก็บภาษีมีผลทำให้รัฐมีรายได้เท่ากับ 11,301 17,401 23,751 และ 30,257 ล้านบาท ในภาพรวมแล้วการศึกษานี้พบว่า อัตราภาษีขั้นต่ำที่ให้ผลสุทธิต่อสังคมสูงสุดควรจะเป็นอัตราร้อยละ 25 สำหรับสารกำจัดศัตรูพืชและร้อยละ 10 สำหรับปุ๋ยเคมี
