Abstract:
วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มุ่งศึกษาถึงอำนาจหน้าที่ของศาลรัฐธรรมนูญและศาลปกครองตามรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย (พ.ศ.2540) โดยเฉพาะอย่างยิ่งอำนาจในการตรวจสอบความชอบด้วยรัฐธรรมนูญ และอำนาจในการตรวจสอบการใช้อำนาจขององค์กรตามรัฐธรรมนูญ โดยศึกษาบทบัญญัติของรัฐธรรมนูญ กฎหมายที่เกี่ยวข้องกับอำนาจหน้าที่ของศาลรัฐธรรมนูญและศาลปกครอง คำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญ คำพิพากษาและคำสั่งของศาลปกครองที่เกี่ยวข้อง ตลอดจนข้อขัดแย้งในเรื่องอำนาจหน้าที่ของศาลรัฐธรรมนูญและศาลปกครองที่เกิดขึ้น จากการศึกษาพบว่า แม้ศาลรัฐธรรมนูญและศาลปกครองต่างเป็นศาลที่มีอำนาจในการพิจารณาพิพากษาคดีที่เป็นข้อพิพาทในทางกฎหมายมหาชนแต่ก็มีหลักเกณฑ์ในการกำหนดเขตอำนาจหน้าที่ที่แตกต่างกัน โดยศาลรัฐธรรมนูญถือเป็นศาลที่มีเขตอำนาจจำกัดเฉพาะเรื่องที่รัฐธรรมนูญหรือกฎหมายกำหนดไว้เท่านั้น ส่วนศาลปกครองถือเป็นศาลที่มีอำนาจวินิจฉัยข้อพิพาททางปกครอง สำหรับข้อขัดแย้งในเรื่องอำนาจหน้าที่ระหว่างศาลรัฐธรรมนูญและศาลปกครองที่เกิดนั้น ได้แก่ ปัญหาเกี่ยวกับอำนาจในการตรวจสอบความชอบด้วยรัฐธรรมนูญ และปัญหาเกี่ยวกับอำนาจในการตรวจสอบการใช้อำนาจขององค์กรตามรัฐธรรมนูญ ซึ่งสาเหตุสำคัญของการเกิดปัญหาดังกล่าว คือ ความเข้าใจที่ไม่ต้องตรงกับเจตนารมณ์แห่งรัฐธรรมนูญของผู้ที่เกี่ยวข้องไม่ว่าจะเป็นผู้ตรวจการแผ่นดินของรัฐสภา ประธานรัฐสภา องค์กรต่างๆ ตามรัฐธรรมนูญ รวมถึงศาลรัฐธรรมนูญ ซึ่งโดยเฉพาะศาลรัฐธรรมนูญนั้นได้มีคำวินิจฉัยในลักษณะขยายอำนาจของตนเองจนไปกระทบกับอำนาจหน้าที่ของศาลปกครอง อันส่งผลให้เกิดปัญหาในทางปฏิบัติอย่างมาก เพราะคำวินิจฉัยของศาลรัฐธรรมนูญย่อมเด็ดขาดและผูกพันองค์กรของรัฐทุกองค์กร และถึงแม้ว่ารัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 ที่ใช้บังคับอยู่ในปัจจุบันจะพยายามแก้ไขข้อขัดแย้งในเรื่องอำนาจหน้าที่ระหว่างศาลรัฐธรรมนูญและศาลปกครองที่เกิดขึ้นก็ตาม แต่ตราบใดที่ผู้เกี่ยวข้องหรือผู้ที่มีส่วนในการใช้อำนาจของศาลรัฐธรรมนูญและศาลปกครองยังไม่มีความเข้าใจที่ถูกต้องตามเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญแล้ว ก็คงไม่อาจที่จะหลีกเลี่ยงการเกิดข้อขัดแย้งในเรื่องอำนาจหน้าที่ของศาลรัฐธรรมนูญและศาลปกครองขึ้นอีกในอนาคต ดังนั้น ผู้เขียนจึงมิได้เสนอให้มีการแก้ไขรัฐธรรมนูญแต่อย่างใด เนื่องจากรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2550 ได้พยายามสร้างความชัดเจนในบทบัญญัติเกี่ยวกับอำนาจหน้าที่ของศาลรัฐธรรมนูญและศาลปกครองแล้ว แต่เสนอให้ผู้เกี่ยวข้องทำความเข้าใจเกี่ยวกับบทบาทและอำนาจหน้าที่ของตนให้ต้องตามเจตนารมณ์ของรัฐธรรมนูญ เพราะถ้าผู้เกี่ยวข้องทุกฝ่ายมีความเข้าใจและใช้อำนาจด้วยความระมัดระวังภายในบริบทของตนแล้ว ปัญหาข้อขัดแย้งต่างๆ ในเรื่องอำนาจหน้าที่ของศาลรัฐธรรมนูญและศาลปกครองก็จะไม่เกิดขึ้น
