ปัญหาผลทางกฎหมายของการวางทรัพย์

Abstract

วิทยานิพนธ์ฉบับนี้มีจุดมุ่งหมายในการศึกษาวิเคราะห์ผลทางกฎหมายของการวางทรัพย์ที่บัญญัติไว้ในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ลักษณะหนี้ ของประเทศไทย เปรียบเทียบกับผลทางกฎหมายของการวางทรัพย์ตามประมวลกฎหมายแพ่งประเทศเยอรมัน และประมวลกฎหมายแพ่งประเทศญี่ปุ่น เพื่อให้ทราบถึงผลทางกฎหมายของการวางทรัพย์ที่ควรจะเป็นในระบบกฎหมายไทย และเสนอแก้ไขปรับปรุงกฎหมายเกี่ยวกับการวางทรัพย์ จากการศึกษาพบว่า ประมวลกฎหมายแพ่งเยอรมัน ประมวลกฎหมายแพ่งญี่ปุ่น และประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ลักษณะหนี้ ของไทยบัญญัติเรื่องการวางทรัพย์ไว้รวมกับการชำระหนี้และความระงับแห่งหนี้ แต่มิได้บัญญัติให้ชัดแจ้งว่าผลทางกฎหมายของการวางทรัพย์เป็นเช่นไร ซึ่งหากพิจารณาจากโครงสร้างของบทบัญญัติแห่งกฎหมายแล้วอาจทำให้เข้าใจได้ว่าการวางทรัพย์เป็นการชำระหนี้อย่างหนึ่ง และมีผลทางกฎหมายทำให้หนี้ระงับสิ้นไป แต่จากการวิเคราะห์และเปรียบเทียบแล้วกลับพบว่า การวางทรัพย์ตามประมวลกฎหมายแพ่งเยอรมัน และประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ลักษณะหนี้ มีลักษณะและผลทางกฎหมายเหมือนกัน คือ ถือว่าเป็นการขอปฏิบัติการชำระหนี้ และทำให้ลูกหนี้หลุดพ้นจากหนี้ แต่มิใช่เป็นการชำระหนี้ จึงไม่ทำให้หนี้ระงับสิ้นไปแต่อย่างใด ในขณะที่ตามประมวลกฎหมายแพ่งญี่ปุ่นนั้น ตัวบทบัญญัติไว้ชัดแจ้งเช่นเดียวกับประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ลักษณะหนี้ ของไทยว่า การวางทรัพย์ทำให้ลูกหนี้หลุดพ้นจากหนี้ โดยมิได้บัญญัติว่าเป็นการชำระหนี้และทำให้หนี้ระงับ แต่นักกฎหมายและแนวคำพิพากษาของศาลญี่ปุ่นก็เห็นตรงกันว่า การวางทรัพย์เป็นการชำระหนี้อย่างหนึ่ง และมีผลทำให้หนี้เป็นอันระงับสิ้นไป ซึ่งแตกต่างไปจากความเห็นของนักกฎหมายไทยและแนวคำพิพากษาศาลฎีกาของไทย ผู้เขียนเสนอแนะให้ตีความข้อกฎหมายเกี่ยวกับการวางทรัพย์ว่า การวางทรัพย์มีลักษณะทางกฎหมายเป็นการขอปฏิบัติการชำระหนี้ และมีผลทางกฎหมายทำให้ลูกหนี้หลุดพ้นจากหนี้ แต่มิใช่การชำระหนี้และมิได้ทำให้หนี้ระงับสิ้นไป นอกจากนี้ ยังเสนอแนะให้แก้ไขเพิ่มเติมบทบัญญัติเกี่ยวกับการวางทรัพย์ ดังนี้ 1. กรณีวางทรัพย์เพราะไม่ทราบสิทธิหรือไม่รู้ตัวเจ้าหนี้ ผู้วางทรัพย์ต้องบอกกล่าวให้เจ้าหนี้ทราบการที่ได้วางทรัพย์นั้นด้วยวิธีประกาศหนังสือพิมพ์ 2. ทรัพย์ที่เป็นของสดอาจเน่าเสียได้ง่าย ให้บุคคลผู้ชำระหนี้ขายทอดตลาดได้เองโดยไม่จำต้องขออนุญาตศาลก่อนแล้วนำเงินที่ได้มาวางแทน 3. ผู้มีสิทธิถอนทรัพย์ที่วางคือผู้วางทรัพย์เท่านั้น 4. สำนักงานวางทรัพย์ต้องจ่ายดอกเบี้ยแก่บุคคลผู้มีสิทธิได้รับเงินที่วางไว้ 5. เจ้าหนี้จะต้องแสดงเจตนาขอรับเอาทรัพย์ที่วางต่อสำนักงานวางทรัพย์และมารับเอาทรัพย์ที่วางภายในกำหนดเวลา 10 ปี นับแต่ได้รับการบอกกล่าวการวางทรัพย์ด้วย มิฉะนั้นถือว่าสิทธิของเจ้าหนี้เหนือทรัพย์ที่วางระงับสิ้นไป