Abstract:
ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ไม่ได้บัญญัติความหมายและขอบเขตของหน้าที่ในการชำระหนี้ไว้ให้ชัดเจน จึงมีประเด็นปัญหาว่าหน้าที่ในการชำระหนี้ให้ถูกต้องตามความประสงค์อันแท้จริงแห่งมูลหนี้นั้น จะต้องประกอบด้วยหน้าที่อะไรบ้าง นอกเหนือไปจากหน้าที่ที่คู่สัญญาได้มีการตกลงหรือกำหนดกันไว้อย่างชัดแจ้งในสัญญา หรือหน้าที่ตามบทบัญญัติแห่งกฎหมายที่บัญญัติไว้ให้คู่สัญญามีสิทธิและหน้าที่ต่อกันแล้ว คู่สัญญาจะยังคงมีหน้าที่อื่นๆอีกหรือไม่ เพียงใด
จากการศึกษาพบว่า หน้าที่ในการชำระหนี้ให้ถูกต้องตามนิติสัมพันธ์ทางหนี้ในระบบกฎหมายแพ่งเยอรมันนั้น ประกอบด้วย “หน้าที่หลัก (Hauptleistungspflichten)” และ “หน้าที่ข้างเคียง (Nebenleistungspflichten)” โดย “หน้าที่หลักในการชำระหนี้” หมายถึง หน้าที่ที่คู่สัญญาได้มีการตกลงกันไว้อย่างชัดแจ้งในสัญญา หรือหน้าที่ตามบทบัญญัติแห่งกฎหมายที่บัญญัติไว้ให้คู่สัญญามีสิทธิและหน้าที่ต่อกัน ส่วน “หน้าที่ข้างเคียงในการชำระหนี้” หมายถึง หน้าที่ที่ช่วยเพิ่มเติมหรือช่วยเสริมหน้าที่หลักในการชำระหนี้ให้สมบูรณ์ครบถ้วน ซึ่งไม่อาจจะระบุไว้ให้ชัดเจนได้ แต่คู่สัญญาจะมีหน้าที่ข้างเคียงต่อกันอย่างไรนั้น ขึ้นอยู่กับสถานการณ์ สภาวะแวดล้อม โดยเฉพาะอย่างยิ่ง วัตถุประสงค์ของสัญญานั้นเองได้กำหนดให้หน้าที่ข้างเคียงดังกล่าวเกิดมีขึ้น ดังนั้น หน้าที่ในการชำระหนี้ให้ถูกต้องตามความประสงค์อันแท้จริงแห่งมูลหนี้จะต้องประกอบด้วยหน้าที่หลักและหน้าที่ข้างเคียงในการชำระหนี้
ผู้เขียนจึงได้เสนอแนะแนวทางในการแก้ไขปัญหาในเรื่องนี้โดยการตีความบทบัญญัติเกี่ยวกับหน้าที่ในการชำระหนี้ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ให้ครอบคลุมถึงหน้าที่ข้างเคียงในการชำระหนี้ด้วย พร้อมทั้งได้เสนอแนะให้มีการปรับปรุงแก้ไขบทบัญญัติมาตรา 193 มาตรา 194 และ มาตรา 215 ให้ครอบคลุมถึงเรื่องหน้าที่ข้างเคียงในการชำระหนี้ ทำนองเดียวกับบทบัญญัติมาตรา 241(2) มาตรา 280 (1) และ (3) มาตรา 281 มาตรา 282 มาตรา 323 (1) และ มาตรา 324 แห่งประมวลกฎหมายแพ่งเยอรมัน ปี ค.ศ. 2002
