การกระทำความผิดต่อเนื่องในคดีสิ่งแวดล้อม : ศึกษากรณีการรุกล้ำลำน้ำ

Abstract

ในอดีตปัญหาการรุกล้ำลำน้ำในประเทศไทยไม่มีความรุนแรงมากนัก เนื่องด้วยอัตราส่วนระหว่างประชากรกับที่ดินในประเทศมีความสมดุลกัน ต่อมาเมื่อสังคมเปลี่ยนแปลงเข้าสู่ยุคสมัยใหม่ ความต้องการใช้ที่ดินจึงเพิ่มขึ้น ทำให้คนที่ไม่สามารถจับจองที่ดินได้ ก็จะอาศัยการบุกรุกที่ดินบริเวณริมลำน้ำ โดยสาเหตุส่วนหนึ่งมาจากการบังคับใช้กฎหมายที่ไม่มีประสิทธิภาพ อีกทั้งประชาชนโดยทั่วไปขาดความรู้และความเข้าใจ ด้วยเหตุนี้จึงทำให้การรุกล้ำลำน้ำอย่างผิดกฎหมายยังคงเกิดขึ้นต่อไป ซึ่งโดยมากแล้วการกระทำความผิดก็จะเป็นไปในลักษณะต่อเนื่อง ซึ่งมีความหมายว่าผู้กระทำความผิดได้กระทำความผิดในฐานความผิดเดียวหรือหลายฐานความผิด เพื่อให้บรรลุถึงวัตถุประสงค์ของการกระทำความผิดเดียวกัน โดยความผิดทุกฐานได้ถูกกระทำลง ก่อนที่จะถูกจับกุมดำเนินคดีในทุกฐานความผิด โดยอาจใช้ระยะเวลานานเท่าใดก็ได้ ซึ่งในเรื่องนี้กฎหมายของประเทศไทย ไม่ได้มีการกำหนดนิยามของการกระทำความผิดต่อเนื่องไว้เป็นการเฉพาะ จึงทำให้การเพิ่มโทษแก่ความผิดประเภทนี้ต้องนำหลักเกณฑ์การเพิ่มโทษเนื่องจากการกระทำความผิดซ้ำในประมวลกฎหมายอาญา มาใช้บังคับแทน ในฐานะที่เป็นกฎหมายที่มีความใกล้เคียงที่สุดเท่านั้น ซึ่งมีข้อบกพร่องหลายประการ ทั้งนี้เมื่อศึกษาถึงการกระทำความผิดต่อเนื่องในกฎหมายสิ่งแวดล้อมของต่างประเทศ เช่น ประเทศออสเตรเลีย ประเทศสิงคโปร์ และเขตบริหารพิเศษฮ่องกง ประเทศเหล่านี้จะใช้การเพิ่มโทษปรับเป็นรายวันเพื่อแก้ไขปัญหาดังกล่าว ผู้เขียนเห็นว่า การนำกฎหมายควบคุมการกระทำความผิดต่อเนื่องในกฎหมายสิ่งแวดล้อมของต่างประเทศ มาเป็นแนวทางในการบัญญัติกฎหมายควบคุมการกระทำความผิดต่อเนื่องในคดีรุกล้ำลำน้ำถือได้ว่ามีความเหมาะสม โดยควรนำมาปรับใช้ควบคู่กับแนวทางการเพิ่มโทษเนื่องจากการกระทำความผิดซ้ำ