ปริมาณไกลโคสะมิโนไกลแคนแต่ละชนิด และค่าความอิ่มตัวยิ่งยวดของปัสสาวะ ในสมาชิกครอบครัวผู้ป่วยโรคนิ่วไต

Abstract

โรคนิ่วไตเป็นปัญหาสาธารณสุขที่พบมากทั่วโลกและพบว่าสมาชิกในครอบครัวผู้ป่วยโรคนิ่วไตจะมีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคสูงกว่าประชากรปกติมาก โดยนิ่วเกิดจากการมีสารยับยั้งนิ่วในระบบปัสสาวะน้อย เช่น ซิเทรต แมกนีเซียม ซัลเฟต ไกลโคสอะมิโนไกลแคน (GAGs) เป็นต้น ร่วมกับมีสารส่งเสริมการเกิดนิ่วสูง เช่น แคลเซียม ออกซาเลต ฟอสเฟต กรดยูริก เป็นต้น ทำให้สารเหล่านี้ในปัสสาวะมีความเข้มข้นสูงเกินค่าความอิ่มตัว เรียกว่า ภาวะอิ่มตัวยิ่งยวดในปัสสาวะ (supersaturation) เมื่อเกิดภาวะนี้ แคลเซียมและออกซาเลตจะจับกันแล้วตกตะกอนแล้วรวมกลุ่มกันกลายเป็นผลึกแคลเซียมออกซาเลตที่ละลายน้ำได้ยาก การวิจัยก่อนหน้าแสดงให้เห็นว่าผู้ป่วยโรคนิ่วไตและบุตรมีระดับ GAGs ทั้งหมดในปัสสาวะต่ำ การวิจัยครั้งนี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาระดับความค่าความอิ่มตัวยิ่งยวด (supersaturation) ในปัสสาวะของผู้ป่วยโรคนิ่วไตและบุตรเปรียบเทียบกับคนปกติ และพัฒนาการวัดระดับ GAGs แต่ละชนิดด้วยเทคนิค capillary electrophoresis (CE) เนื่องจากเป็นเทคนิคที่สามารถศึกษา GAGs ได้หลายชนิดในเวลาเดียวกัน มีความถูกต้องแม่นยำสูง และราคาถูก เมื่อเปรียบเทียบกับวิธีดั้งเดิม และทำการศึกษาเปรียบเทียบความอิ่มตัวยิ่งยวดกับความสัมพันธ์กับการเกิดนิ่วไต ผู้เข้าร่วมวิจัยแบ่งเป็น 4 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มผู้ป่วยโรคนิ่วไต (28 ราย) กลุ่มบุตรของผู้ป่วยโรคนิ่วไต (46 ราย) กลุ่มคนปกติ (40 ราย) และบุตรของกลุ่มคนปกติ (34 ราย) พบว่า ผู้ป่วยโรคนิ่วไตมีภาวะ supersaturation สูงกว่าทุกกลุ่ม และบุตรของผู้ป่วยโรคนิ่วไตมีภาวะ supersaturation สูงกว่าบุตรของคนปกติที่มีอายุและเพศไม่ต่างกัน ในส่วนของการพัฒนาการวัดระดับของ GAG แต่ละชนิดโดยวิธี CE พบว่า ปริมาณ chondroitin sulfate และ dermatan sulfate ในปัสสาวะของทุกกลุ่มมีระดับต่ำกว่าที่จะสามารถตรวจพบได้ (25 และ 50 mg/L ตามลำดับ) ส่วน hyaluronic acid พบว่ามีระดับสูงสุดในปัสสาวะของผู้ป่วยโรคนิ่วไต และในบุตรของผู้ป่วยโรคนิ่วไตมีระดับสูงกว่าบุตรของคนปกติ และค่า ระดับของ Hyaluronic acid ในกลุ่มครอบครัวผู้ป่วยโรคนิ่วไตมีความสัมพันธ์เชิงบวกกับระดับ supersaturation (r2=0.140, p=0.05) ซึ่งเชื่อว่า hyaluronic acid ในปัสสาวะเป็นตัวส่งเสริมการเกิดนิ่ว จากผลการศึกษานี้สามารถบ่งชี้ได้ว่าบุตรของผู้ป่วยโรคนิ่วไตมีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคนิ่วไตสูงกว่าคนปกติ คือ มีระดับ supersaturation และระดับ hyaluronic acid ในปัสสาวะสูง จากการศึกษานี้ ผู้วิจัยสามารถแสดงให้เห็นว่าบุตรของผู้ป่วยโรคนิ่วไตมีความเสี่ยงต่อการเกิดนิ่วสูงกว่าคนปกติ จากมีภาวะ urinary supersaturation สูง จากภาวะออกซาเลตสูงและซิเทรตต่ำในปัสสาวะ และมีระดับ HA สูงในปัสสาวะ