Abstract:
สิทธิของปวงชนในการกำหนดอนาคตตนเองเป็นหลักการทางกฎหมายระหว่างประเทศที่เป็นประเด็นการศึกษาวิจัยอย่างกว้างขวางและหลากมิติ อย่างไรก็ตาม การศึกษาเช่นว่าก็ไม่ได้ครอบคลุมถึงการบังคับใช้สิทธิในการกำหนดอนาคตตนเองที่ไม่ใช่เงื่อนไขของอาณานิคมเพื่อการแบ่งแยกดินแดน ดังนั้น งานวิจัยชิ้นนี้จึงทำหน้าที่ศึกษาการบังคับใช้สิทธิในการกำหนดอนาคตตนเองโดยข้อตกลงสันติภาพและกระบวนการมีส่วนร่วมของประชาชนอันเป็นสาเหตุให้กำเนิดสาธารณรัฐซูดานใต้
การบังคับใช้สิทธิในการกำหนดอนาคตตนเองที่ไม่ใช่เงื่อนไขอาณานิคมนั้นได้สร้างกระบวนการอันสร้างสรรค์ในทางกฎหมายระหว่างประเทศอันมีลักษณะเฉพาะเจาะจงที่เกิดขึ้นภายใต้ข้อตกลงสันติภาพเบ็ดเสร็จซูดาน อันได้แก่ กระบวนการมีส่วนร่วมของประชาชน กระบวนการเลือกตั้งในทุกระดับ กระบวนการกระจายอำนาจและกระบวนการกระจายความรับผิดชอบ รวมถึงกระบวนการลงประชามติ ซึ่งกระบวนการทั้งหมดถือได้ว่าเป็นกระบวนการที่นำมาสู่การแบ่งแยกดินแดน และกระบวนการเหล่านี้ส่งผลให้การรับรู้ต่อการแบ่งแยกดินแดนเปลี่ยนแปลงไป เพราะว่ากระบวนการต่างๆได้รับความร่วมมือทั้งองค์กรจากท้องถิ่น ระดับชาติและระหว่างประเทศ การกำเนิดสาธารณรัฐซูดานใต้เป็นรัฐใหม่ที่ได้รับการรองรับจากองค์การระหว่างประเทศและดำเนินกิจการระหว่างประเทศได้ในทันที นอกจากนี้ ข้อตกลงสันติภาพเบ็ดเสร็จซูดานได้เข้ามาทำหน้าที่จัดการกับพื้นฐานของความขัดแย้งอันได้แก่ ทรัพยากรธรรมชาติ น้ำมัน ระบบการเงินและการธนาคารในช่วงเวลาในการเปลี่ยนผ่านรัฐ ซึ่งกระบวนการเหล่านี้ได้เตรียมพร้อมรองรับการเกิดรัฐใหม่ด้วยเมื่อมีการลงประชามติเพื่อการแบ่งแยกดินแดน งานวิจัยชิ้นนี้ได้ชี้ให้เห็นว่า กระบวนการลงประชามติเพื่อการแตกรัฐ เป็นกระบวนการลงประชามติจนกำเนิดรัฐใหม่ถือได้ว่าเป็นกระบวนการอันสร้างสรรค์ในทางระหว่างประเทศ ซึ่งได้รับการยอมรับจากรัฐแม่ด้วย
อย่างไรก็ตาม กระบวนการสันติภาพซูดานตามข้อตกลงนั้นได้สิ้นสุดลงแล้ว ถึงแม้จะเกิดสงครามภายในขึ้นก็ตาม ซึ่ง งานวิจัยนี้ได้ชี้ให้เห็นว่า ข้อบกพร่องของกระบวนการนี้ไม่ได้อยู่ที่ข้อตกลงสันติภาพเบ็ดเสร็จซูดานแต่เกิดขึ้นจากกระบวนการมีส่วนร่วมของประชาชนซึ่งมีหลายกลุ่มที่ไม่ได้ถูกนับเข้าไปในการลงนามเมื่อเริ่มทำข้อตกลงสันติภาพ ดังนั้น การปรับปรุงกระบวนการมีส่วนร่วมของการเข้าเจรจาข้อตกลงสันติภาพต่อไปอาจจะส่งผลให้กระบวนการสันติภาพสมบูรณ์ยิ่งขึ้น
