ความรับผิดทางแพ่งของผู้อนุญาตให้ใช้ประโยชน์ในอาคารหรือสถานที่ : ศึกษาเฉพาะกรณีที่ผู้ใช้อาคารหรือสถานที่ประกอบการละเมิดลิขสิทธิ์

Abstract

ปัญหาความรับผิดทางแพ่งของผู้อนุญาตให้ใช้ประโยชน์ในอาคารหรือสถานที่ต่อเจ้าของลิขสิทธิ์ในกรณีที่ผู้ใช้อาคารหรือสถานที่ประกอบการละเมิดลิขสิทธิ์นั้น จากการศึกษาพบว่า พระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ พ.ศ. 2537 ไม่ได้บัญญัติความรับผิดในลักษณะดังกล่าวไว้ ความรับผิดทางแพ่งของผู้อนุญาตให้ใช้ประโยชน์ในอาคารหรือสถานที่นั้นแยกศึกษาออกเป็นสองกรณีคือ ความรับผิดตามสัญญาและความรับผิดทางละเมิด กรณีความรับผิดทางสัญญา จากการศึกษาลักษณะหน้าที่และความรับผิดของผู้อนุญาตให้ใช้ประโยชน์ในอาคารหรือสถานที่ ในกรณีการให้เช่าและการให้ยืมอาคารหรือสถานที่ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ ไม่ปรากฏว่ามีบทบัญญัติที่กำหนดให้ผู้ให้เช่าหรือให้ผู้ยืมต้องรับผิดร่วมกับผู้เช่าหรือผู้ยืมอาคารหรือสถานที่ในความเสียหายที่เกิดขึ้นต่อบุคคลภายนอกหรือต่อเจ้าของลิขสิทธิ์ ในกรณีที่ผู้เช่าหรือผู้ยืมใช้อาคารหรือสถานที่นั้นประกอบการที่ผิดต่อกฎหมาย ซึ่งแตกต่างจากกฎหมาย New York Real Property Laws 1909, Chapter 52 มาตรา 231 ที่บัญญัติให้ผู้ให้เช่าหรือผู้อนุญาตต้องมีความรับผิดต่อบุคคลภายนอก สำหรับความรับผิดทางละเมิดนั้น จากการศึกษาพบว่ากรณีตามปัญหา ผู้อนุญาตให้ใช้อาคารหรือสถานที่อาจมีความรับผิดในลักษณะ การร่วมกันละเมิดลิขสิทธิ์ การส่งเสริมช่วยเหลือหรือสนับสนุนการละเมิดลิขสิทธิ์ หรือความรับผิดเพื่อการละเมิดลิขสิทธิ์ของผู้อื่น แต่ในกรณีที่มีข้อพิพาท ศาลไม่อาจนำหลักเกี่ยวกับความรับผิดในการร่วมกันกระทำละเมิดและการยุยงส่งเสริมหรือช่วยเหลือในการละเมิด ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 432 วรรคหนึ่งและวรรคสองมาปรับใช้แก่กรณีตามปัญหาในการร่วมกันละเมิดลิขสิทธิ์ได้หรือการส่งเสริมช่วยเหลือหรือสนับสนุนการละเมิดลิขสิทธิ์ได้ นอกจากนี้ยังพบว่า หลักความรับผิดในการยุยงส่งเสริมหรือช่วยเหลือในการกระทำละเมิดตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 432 วรรคสองนั้น มีลักษณะคล้ายกับหลักความรับผิดในการสนับสนุนการละเมิดลิขสิทธิ์ (Contributory Infringement) ที่ศาลในสหรัฐอเมริกาใช้วินิจฉัยคดีเกี่ยวกับการละเมิดลิขสิทธิ์ ส่วนหลักเกี่ยวกับความรับผิดเพื่อการละเมิดลิขสิทธิ์ของผู้อื่นที่ปรากฏในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 425 มาตรา 427 มาตรา 429 และมาตรา 430 นั้น ไม่อาจนำมาใช้ปรับแก่กรณีตามปัญหาได้อย่างเหมาะสม และมีความแตกต่างไปจากหลักความรับผิดเพื่อการละเมิดลิขสิทธิ์ของผู้อื่น (Vicarious Infringement) ที่ศาลในสหรัฐอเมริกาได้ใช้วินิจฉัยคดี ดังนั้น ผู้เขียนได้เสนอแนะแนวทางในการแก้ไขเกี่ยวกับปัญหาดังกล่าว โดยการแก้ไขเพิ่มเติมบทบัญญัติในพระราชบัญญัติลิขสิทธิ์ พ.ศ. 2537 เพื่อให้มีหลักการสิ้นสุดทางสัญญาและการกำหนดให้ผู้อนุญาตกลับเข้าครอบครองอาคารหรือสถานที่ที่ให้การอนุญาต เมื่อผู้ได้รับอนุญาตได้นำอาคารหรือสถานที่ไปใช้ประกอบการค้า ประกอบการผลิต หรือประกอบธุรกิจ อันเป็นการละเมิดลิขสิทธิ์ อย่างหลักการของ New York Real Property Laws 1909 Chapter 52 มาตรา 231 เท่าที่สอดคล้องและไม่ขัดกับระบบกฎหมายไทย และเพิ่มเติมโดยให้นำหลักการความรับผิดในการร่วมกันกระทำละเมิด การส่งเสริมหรือการช่วยเหลือการทำละเมิด ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 432 วรรคหนึ่งและวรรคสอง มาใช้กับกรณีการร่วมกันละเมิดลิขสิทธิ์ หรือส่งเสริม ช่วยเหลือหรือสนับสนุนการละเมิดลิขสิทธิ์ โดยอนุโลม รวมทั้งให้มีหลักการความรับผิดเพื่อการละเมิดลิขสิทธิ์ของผู้อื่น (Vicarious Infringement) ด้วย