ปัญหาและลู่ทางในการคุ้มครองระหว่างประเทศต่อผู้พลัดถิ่นภายในดินแดน : ศึกษากรณีสถานการณ์การพลัดถิ่นภายในดินแดนประเทศสหภาพพม่า

Abstract

สืบเนื่องจากความขัดแย้งและการสู้รบอันยืดเยื้อยาวนานระหว่างฝ่ายรัฐบาลทหารและกองกำลังชนกลุ่มน้อย การดำเนินโครงการพัฒนา และสภาพการละเมิดสิทธิมนุษยชนอย่างกว้างขวาง ทำให้ประชาชนนับล้านคนในประเทศสหภาพพม่า โดยเฉพาะชนกลุ่มน้อยมีวิถีชีวิตอยู่กับการพลัดถิ่น หรือโยกย้ายถิ่นฐานโดยไม่สมัครใจอยู่ภายในดินแดน โดยรัฐบาลพม่าไม่ประสงค์และไม่สามารถที่จะให้ความคุ้มครองประชาชนได้ ก่อให้เกิดภาวะสูญญากาศแห่งความคุ้มครองขึ้น งานเขียนนี้จึงมุ่งศึกษาหาลู่ทางในการให้ความคุ้มครองระหว่างประเทศแก่ผู้พลัดถิ่นภายในดินแดนประเทศสหภาพพม่า โดยอาศัยบรรทัดฐานกฎหมายสิทธิมนุษยชนและกฎหมายมนุษยธรรมระหว่างประเทศที่ได้รับการพัฒนาเป็นหลักการข้อแนะนำว่าด้วยการพลัดถิ่นภายในดินแดน ตลอดจนอาศัยกลไกทางด้านสถาบันทั้งในระดับหน่วยงานหลักของสหประชาชาติ และองค์การระหว่างประเทศต่างๆ ซึ่งในช่วง 10 ปีที่ผ่านมามีพัฒนาการที่จะเข้าถึงความต้องการเฉพาะของคนกลุ่มนี้อย่างเห็นได้ชัด เป็นไปตามแนวทางการเข้าไปให้ความคุ้มครองถึงตัวผู้พลัดถิ่นภายในดินแดนพม่า และการให้ความคุ้มครองทางกฎหมายจากภายนอก อย่างไรก็ดีมีปัญหาอุปสรรคสำคัญจากนโยบาย กฎหมาย การใช้กฎหมายและกลไกทางสถาบันภายในประเทศ การต่อต้านการแทรกแซงกิจการภายใน การบังคับใช้กฎหมายระหว่างประเทศต่อพม่า ข้อจำกัดการดำเนินงานขององค์การระหว่างประเทศ เป็นต้น ซึ่งจำเป็นต้องอาศัยการพัฒนากลไกบังคับใช้และการประสานงานในการออกมาตรการที่จริงจังและต่อเนื่องอันเกิดผลได้ในทางปฏิบัติ จากกลไกสหประชาชาติ, รัฐและองค์การระหว่างประเทศต่างๆ และที่สำคัญโดยผ่านกลุ่มประเทศอาเซียน ซึ่งอาจแสดงบทบาทการเจรจาทางการฑูตที่เข้มข้นมุ่งให้ลดหรือยุติการกระทำอันเป็นภัยคุกคามประชาชนและมุ่งให้มีการเข้าไปให้ความช่วยเหลือด้านมนุษยธรรม ควบคู่ไปกับการสนับสนุนบทบาทผู้นำ การประสานงานด้านมนุษยธรรม การพัฒนาศักยภาพขององค์กรและบุคลากรต่อไปเพื่อให้สามารถปฏิบัติงานภาคสนามในภาวะฉุกเฉินได้